Een transplantatie verandert uw leven en dat van uw naasten. U kunt bijvoorbeeld weer meer op sociaal gebied dan voor de transplantatie. U kunt weer meedraaien in uw gezin en meedoen aan activiteiten met anderen. Dat is voor iedereen altijd even wennen.
Een transplantatie komt met veel veranderingen, zowel voor uzelf als voor uw naasten. Zeker als u voor transplantatie lang ziek bent geweest en u uw leven daarop had aangepast. Het kan prettig zijn dat u na transplantatie meer vrije tijd en energie heeft. Het kan ook lastig zijn als de vaste structuur van uw week en contacten met anderen hierdoor wegvallen. Maar voor iedereen is de periode na transplantatie anders.
Daarom is het belangrijk dat u uzelf en de mensen in uw omgeving de tijd geeft om te wennen aan veranderingen. Praat met elkaar over eventuele angsten, twijfels en onzekerheden.
Voor transplantatie heeft uw partner of uw gezin mogelijk langere tijd voor u moeten zorgen. Het is goed om te beseffen dat een transplantatie voor hem/haar of hen dus ook veel verandert. Bijvoorbeeld omdat u na de transplantatie meestal weer kunt meedraaien in het gezin. U kunt mogelijk weer taken doen die u voor de transplantatie niet lukten. Dit is natuurlijk hartstikke fijn voor uzelf, maar ook voor uw partner of gezin. Blijf met elkaar praten over de veranderingen en verwachtingen binnen de relatie of het gezin.
Seks na transplantatie is ook (weer) mogelijk. Maar dokters raden meestal wel aan om na de transplantatie 4 tot 6 weken te wachten met seks. In die periode bent u nog aan het herstellen. Het geeft u en uw partner ook de kans om zorgen en gevoelens te delen. Ook zorgt het ervoor dat uw relatie zich op een rustige en ontspannen manier weer ontwikkelt. Het is wel mogelijk dat u uw seksuele gewoonten een poosje aan moet passen door de transplantatie. Probeer te voorkomen dat er te veel druk op de wond komt, dat kan bijvoorbeeld door een ander houding uit te proberen.
Het is niet vreemd dat u minder zin in seks heeft. Bijvoorbeeld doordat u zich niet goed voelt, moe bent en te maken hebt met pijn, vermoeidheid en misselijkheid. Ook kunnen emotionele problemen invloed hebben op intimiteit en seksualiteit. Problemen kunnen ook ontstaan door:
Na orgaantransplantatie gebruikt u medicatie waaronder afweeronderdrukkende medicijnen. Deze medicatie verlaagt uw weerstand en verhoogt het risico op besmetting. Het gebruik van condooms vermindert de kans op besmetting met seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA’s). Bekende SOA's zijn candida, chlamydia, gonorroe, herpes, genitale wratten, hepatitis B, hepatitis C, HIV en lues.
Vanwege uw medicijngebruik kunnen deze aandoeningen bij u soms heftiger verlopen of minder goed te behandelen zijn. Bel uw huisarts bij vaginale afscheiding, jeuk of andere onverklaarbare klachten om een infectie uit te sluiten of te laten behandelen. Vraag of uw partner ook behandeld moet worden.
Als u en/of uw partner wisselende seksuele contacten heeft, doet u er goed aan om condooms te gebruiken. Als u een (nieuwe) partner heeft en u wilt zonder condooms vrijen, stel dan eerst vast welke risico's u beiden in het verleden heeft gelopen. Om zeker te zijn dat u en uw partner geen SOA hebben, kunt u zich allebei laten onderzoeken bij de huisarts of bij de GGD in uw woonplaats. Gerbuik in elk geval condooms tot de uitslag van de test bekend is.
Neem condooms mee uit Nederland als u op reis gaat naar het buitenland. Ook als u vooraf niet van plan bent om seks te hebben. Condooms kunnen in het buitenland minder gemakkelijk te krijgen zijn, de kwaliteit kan slechter zijn en de maten kunnen anders zijn. Doe condooms tijdens een vliegreis in de handbagage, de lage temperatuur in de laadruimte van een vliegtuig kan de condooms beschadigen.
Gebruik voorbehoedsmiddelen voor anticonceptie. Een condoom biedt anticonceptie en beschermt tegen seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA's). Een spiraaltje biedt wel anticonceptie, maar beschermt niet tegen SOA's.
Na een levertransplantatie kunt u pas weer de anticonceptiepil gebruiken als het menstruatiepatroon na de transplantatie bekend is en de nieuwe lever helemaal normaal werkt. U hoort van uw arts of de pil geschikt is voor u.
Vrouwelijke patiënten krijgen na een transplantatie soms te maken met vaginale droogheid. Dit kan komen door een verminderde afweer door de medicijnen die u gebruikt om afstoting te voorkomen. Seks kan daardoor pijnlijk zijn. Ook kunt u vaginale bloedingen krijgen door wrijving. Niet-hormonale crèmes en gels helpen om vaginale droogheid te verminderen. Die kunt u kopen bij de apotheek en drogist. Als u last heeft van bloedingen, vraag dan uw huisarts of er ook een andere oorzaak kan zijn, zoals een infectie.
Het is altijd verstandig om na seks te plassen, ook als u geen transplantatie heeft gehad. Zo plast u mogelijke bacteriën weg en voorkomt u een blaasontsteking. Na een niertransplantatie is plassen extra belangrijk om urineweginfecties te voorkomen.
Mannelijke patiënten krijgen na en transplantatie soms te maken met erectiestoornissen of impotentie. Dit kan bijvoorbeeld komen door bloeddrukverlagende medicijnen. Praat over mogelijke problemen en onzekerheden. Bekijk samen met uw huisarts, uw specialist, de verpleegkundige specialist of de verpleegkundig consulent in het UMCG welke medicijnen invloed kunnen hebben op uw seksualiteit.
Zwangerschap na transplantatie is mogelijk. Na de transplantatie kunnen vrouwen die in de vruchtbare leeftijd zijn snel weer vruchtbaar worden, ook als de menstruatie nog niet begonnen is. Een zwangerschap in het eerste jaar na transplantatie is in principe minder wenselijk. Voorbehoedsmiddelen zijn daarom noodzakelijk bij seks.
Als u kinderen wilt, bespreek dit dan met uw arts. Die kan beoordelen welke risico’s er bij een zwangerschap zijn voor u. Ook kan het zijn dat u een poos met bepaalde medicijnen moet stoppen. De arts kan u ook doorverwijzen naar het preconceptiespreekuur.
Als er geen medische bezwaren zijn tegen een zwangerschap, dan verwijzen we u door naar gynaecoloog in het UMCG voor meer advies. Die kijkt of er risico’s zijn bij een zwangerschap en kan u begeleiden tijdens een de zwangerschap of verwijzen naar een collega in een ander het ziekenhuis.
Ook voor mannelijke transplantatiepatiënten is het aan te raden om een eventuele kinderwens te bespreken met de transplantatiedokter. Van sommige medicijnen is nog niet zeker of ze schadelijke zijn voor de baby.
Na de transplantatie krijgt u verschillende soorten medicijnen. Deze medicijnen kunnen invloed hebben op uw stemming, emoties en seksueel functioneren. Het is belangrijk dat u de medicatie blijft slikken zoals uw dokter heeft voorgeschreven. Pas dit niet zelf aan.
Er zijn binnen en buiten het ziekenhuis mogelijkheden voor hulp en ondersteuning.