Onderwijs en Opleiden - Universitair Centrum Psychiatrie

Het Universitair Centrum Psychiatrie (UCP) is hét expertisecentrum op het gebied van geestelijke gezondheidszorg in Noord-Nederland. Wil jij je als arts verdiepen in de zorg voor psychiatrische patiënten? Of overweeg je de opleiding tot psychiater te gaan volgen? Dit alles én meer kan bij het UCP.

Wie zijn wij?

Het Universitair Centrum Psychiatrie, een plek waar alles samen komt en veel mogelijk is. Waar je de kans krijgt om te groeien tot de specialist die je wilt zijn. Ben je benieuwd hoe het is om te werken bij het UCP? We vertellen het in deze video.

Video bekijken Scannen

Het UCP is onderdeel van het Universitair Medisch Centrum Groningen. Als academisch ziekenhuis bieden we je een inspirerend en gevarieerd aanbod op de domeinen zorg, onderzoek en onderwijs.

Momenteel wordt er hard gewerkt aan een nieuw gebouw voor het UCP: Een zelfstandig, losstaand gebouw dat met een luchtbrug verbonden is met het centraal medisch complex. Het gebouw is lawaaiarm, heeft een warme gastvrije uitstraling en nodigt uit om naar buiten te gaan. De nieuwbouw is in 2024 gereed. Op YouTube zie je de vorderingen van de nieuwbouw.

De opleiding Psychiatrie

Wil jij de interactie doorgronden tussen psychologische, biologische, sociale en culturele aspecten van psychiatrische kwetsbaarheid? Ondertussen aandacht hebben voor het verdiepen van contact met je patiënten en hun naasten. Samen met alle collega’s blijven zoeken naar creatieve oplossingen, om de behandeling te kiezen die jouw patiënt echt helpt. Dan is het UCP dé plek voor jou.

Bij het UCP maak je kennis met hele vak Psychiatrie. Je werkt zelfstandig, maar supervisie is altijd bereikbaar. Onze supervisoren zijn experts in hun vak. Ze dragen hun kennis en kunde graag over; zij zijn betrokken en werken graag mee aan jouw leerdoelen. 

De sfeer is prettig, inhoudelijk en collegiaal. Ons doel is om psychiaters op te leiden met een hoog niveau van kennis en vaardigheden, waarbij de verschillende aspecten van het vak in evenwicht en geïntegreerd zijn. De opleiding is breed met veel aandacht voor klinische en psychotherapeutische vaardigheden.

Als arts-assistent (al dan niet in opleiding tot psychiater) doe je bij het UCP volop ervaring op met complexe psychiatrische diagnostiek en een breed scala aan behandelingen. Je kunt zelf richting geven aan de gewenste verdieping. Vanuit de academische setting als onderdeel van het UMCG, kun je je bijvoorbeeld verder ontwikkelen in wetenschappelijk (promotie)onderzoek, innovatieve behandelingen, psychotherapie, beleidspsychiatrie en onderwijs.

Startdata opleiding

De opleiding tot psychiater (aios) begint zowel op 1 april als op 1 oktober. Je kunt hiervoor het hele jaar solliciteren.

Het hele jaar hebben wij ruimte voor arts-assistenten niet in opleiding (anios). Dit biedt je de mogelijkheid om ervaring op te doen in de psychiatrie en om je voor te bereiden op de opleiding tot psychiater of tot een ander specialisme. Bij het UCP zijn nog stages mogelijk volgens opleidingsplan HOOP. Standaard werken wij het opleidingsplan De Psychiater.

Lees meer over de opleiding op de website van OOR NO of solliciteer direct als AIOS of ANIOS Psychiatrie.

  • Martijn Godschalk

    'Bij het UCP word ik als AIOS uitgedaagd om mijn eigen passie te vinden en te volgen'.
  • Jolanda Scholtens

    'In het UCP werken we met z’n allen op 1 locatie. Je ziet elkaar vaak, waardoor er een hechte club arts-assistenten is'.
  • Marieke Eldering

    'Bouwen vanuit vertrouwen maakt dat er ruimte ontstaat voor reflectie om te komen tot optimale groei'.

Onze stages

In het UCP bieden we verschillende stages aan die zijn gekoppeld aan onze 5 clusters. Daarnaast kan de AIOS in overleg een stage doen bij verschillende specialismen in het UMCG en/of bij instellingen in de regio waarmee we een samenwerkingsverband hebben. Een buitenlandstage behoort eveneens tot de mogelijkheden.

Naast reguliere stages hebben we ook allerlei keuzestages voor geïnteresseerde AIOS van elders. Wil je meer informatie over de visie, de begeleiding en de mogelijkheden binnen de opleiding? Bekijk dan de video's op YouTube

Meer weten?

Kijk voor het volledig aanbod aan stages bij het UCP in de Opleidingsetalage van de Federatie Medisch Specialisten.

Het UCP is opgedeeld in 5 clusters:

  • Het cluster Crisis, deeltijd en opname (CDO) bestaat uit klinische afdelingen en ambulante behandeltrajecten. We hebben 2 gesloten opname-klinieken, een acute deeltijdbehandeling en een polikliniek waar we acute zorg verlenen. We behandelen zeer diverse patiënten en in sommige gevallen worden patiënten opgenomen bij het UCP. Ook is binnen het cluster CDO de deeltijdbehandeling Algemene Psychiatrie (DAP) ondergebracht.

    Behandelingen binnen crisis, deeltijd en opname

    De behandelingen binnen het cluster zijn er in eerste instantie op gericht om de patiënt zo snel mogelijk te helpen en om te werken aan herstel. Het betrekken van familie en ambulante behandelaar bij de behandeling is een belangrijk onderdeel. Binnen het cluster is er veel aandacht voor verschillende vormen van therapie. Denk bijvoorbeeld aan farmacotherapie, psychosociale/psychotherapeutische behandelingen met cognitieve, gedragsmatige, systeem interventies, psycho motorische therapie, activiteiten therapie en trajectbegeleiding. Vanuit de ambulante setting maken we zo snel mogelijk een inschattinggemaakt over de omvang van de acute zorgbehoefte en de best passende vervolgzorg.

    Welke patiënten helpen we?

    Iedereen die acuut hulp nodig heeft en/of een gesloten deur nodig heeft, bijvoorbeeld in verband met suïcidaliteit, veiligheid voor patiënt en zijn omgeving, kan opgenomen worden op de opname-afdelingen. De meest voorkomende problemen bij patiënten zijn ernstig psychotische, manische of ernstig depressieve toestandsbeelden. Ook is er vaak sprake van somatische comorbiditeit of verslaving. Op de Dagbehandeling Algemene Psychiatrie (DAP) volgen patiënten een intensieve diagnose overstijgende behandeling met een grote diversiteit aan ziektebeelden.

    Wat ga je leren?

    Als AIOS kun je dankzij de grote verscheidenheid aan psychiatrische problematiek, uitgebreide diagnostische ervaring en vaardigheden opdoen, inclusief risicotaxaties meestal gericht op suïcidaliteit. Ook kun je ervaring opdoen met diverse behandelvormen. Dit alles doe je onder supervisie van de psychiater en/of de klinisch psycholoog / behandelcoordinator.

    Video bekijken Scannen
  • Het cluster Ouderenpsychiatrie bestaat uit een klinische afdeling en meerdere vormen van ambulante zorg, gericht op ouderen (60+) met een psychiatrische aandoening. We behandelen met name patiënten met stemmings-, angst-, somatische symptoomstoornissen, en persoonlijkheidsproblematiek. De focus richt zich voornamelijk op tertiaire diagnostiek (second opinions), therapieresistente affectieve stoornissen en kwetsbare ouderen.

    Behandelingen bij ouderenpsychiatrie

    Het systematisch uitvoeren van complexe diagnostiek inclusief neuropsychologisch onderzoek, beeldvormend onderzoek, persoonlijkheidsdiagnostiek en autisme spectrum diagnostiek bij ouderen staat centraal en geeft richting aan de behandeling. Bij ouderenpsychiatrie helpen we patiënten met verschillende behandelingen. Denk aan psychofarmacologie, psychotherapie, sociaal-psychiatrische zorg, innovatieve behandelingen buiten de richtlijnen. We werken laagdrempelig samen met andere medische disciplines in het ziekenhuis en we bieden stageplekken aan AIOS interne geneeskunde of geriatrie.

    De besloten opnamekliniek van het cluster ouderenpsychiatrie heeft beschikking over 9 bedden binnen het Universitair Centrum Psychiatrie (UCP) en werkt nauw samen met de polikliniek ouderenpsychiatrie, de afdeling Neurologie van het UMCG en ouderen psychiatrie Lentis.

    Wat ga je leren?

    Bij ouderenpsychiatrie leer je systematisch uitvoeren van complexe diagnostiek en reguliere poliklinische farmacologische en psychotherapeutische behandelingen van ouderen, m.n. gericht op stemmings-, angst-, somatische symptoomstoornissen, en persoonlijkheidsproblematiek.

    Gezien de hoge mate van somatische en neurologische co-morbiditeit is voorzien in somatische supervisie door een internist-ouderengeneeskunde en een neuroloog (1 uur per 1of 2 weken). Eveneens is de diagnostiek en behandeling (waaronder ECT) van therapieresistente affectieve stoornissen bij ouderen goed ingebed in het zorgprogramma.

    Ons behandelteam

    Nieuwsgierig met wie je werkt bij het cluster Ouderenpsychiatrie? Neem dan alvast een kijkje bij ons behandelteam.

    Video bekijken Scannen
  • Het cluster Psychose heeft een klinische opname setting en een ambulante, regionaal bekende polikliniek. De zorg vanuit het psychose-cluster is gespecialiseerd in diagnostiek, second opinion, overname van behandeling of tijdelijke medebehandeling bij patiënten met een eerste psychose en de periode tot vijf jaar na een eerste psychose.

    Diagnostiek en behandeling

    Bij het cluster Psychose voeren we psychiatrische en neuropsychologische diagnostiek uit met inventarisatie van psychosociale onderhoudende factoren. De behandeling omvat biologische, psychologische en sociale interventies, zoals:

    • Farmacotherapie
    • Individuele en systeemgesprekken
    • Psychoeducatie
    • Cognitieve Gedragstherapie
    • Copingtraining bij stemmenhoren
    • Hallucinatiegerichte Integratieve Therapie (HIT) en verhoogde betekenisgeving
    • Transcraniële Magnetische Stimulatie bij stemmenhoren
    • Virtual Reality Exposure Therapy bij sociale angst en achterdocht

    Een belangrijk doel in de behandeling is aandacht voor het herstel van sociaal-maatschappelijk functioneren, door middel van gespecialiseerde trajectbegeleiding, zoals Individuele Plaatsing en Steun bij het vinden en behouden van werk. Binnen het topreferente zorgprogramma psychosen is ook volop aandacht voor wetenschappelijk onderzoek.

    Wat ga je leren?

    Als AIOS bepaal je, in overleg met de supervisor (psychiater) en na multidisciplinair afstemmen, het behandelbeleid en je bent de primaire behandelaar van patiënten. Bij nieuwe patiënten vindt uitgebreide multidisciplinaire diagnostiek plaats. Daarnaast vindt multidisciplinaire en transmurale behandeling plaats. Het behandelbeleid wordt door de AIOS vastgelegd in een behandelingsplan, dat in overleg met de patiënt tot stand komt.

    Tijdens je stage verdiep je je (en raakt vertrouwd met) de medicatie-protocollen van de multidisciplinaire richtlijn Schizofrenie én je leert hoe antwoorden te vinden op behandelvragen waar de richtlijn(en) geen antwoorden op geven. Daarnaast verdiep je je in de psychotherapeutische vaardigheden vanuit diverse gezichtspunten, zoals psycho-educatie, cognitieve gedragstherapie, copingtherapie en gezinsbegeleiding.

    Medebehandeling vindt plaats door de verpleegkundigen van de afdeling, de klinisch psycholoog, de sociaal psychiatrisch verpleegkundige, de psychomotore therapeut, de medisch maatschappelijk werker en de trajectbegeleider, vaak zijn ambulante behandelaren betrokken. Dit vereist goede afstemming en overzicht. Als AIOS ben je daarbij de spil. Het leiding geven aan / samenwerken in een multidisciplinair behandelteam is daarom een belangrijk leerdoel.

    Relatief veel van de opgenomen patiënten hebben een crisismaatregel of zorgmachtiging. Daardoor bekwaamt de AIOS zich in het schrijven van zorgplannen, geven van verplichte zorg, procedurele kwesties, aanwezig zijn bij zittingen en gehoord worden door de rechter, overleg met advocaten, PVP etc.

    Nieuwsgierig met wie je werkt bij het cluster Psychose? Neem dan alvast een kijkje bij ons behandelteam.

    Video bekijken Scannen
  • Het cluster soma en psyche bestaat uit de Consultatieve Dienst Psychiatrie, de Medische Psychologie van het UMCG, de Consultatiedienst voor Beatrixoord (Revalidatiecentrum), het Genderteam, de polikliniek soma en psyche en een Medisch Psychiatrische Unit. In dit cluster worden patiënten behandeld met psychologische klachten door een lichamelijke aandoening, ziekte of behandeling of onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten.

    Diagnostiek en behandeling

    De Consultatieve Dienst Psychiatrie doet psychiatrische consulten in het gehele UMCG (inclusief SEH) en medebehandeling van patiënten en soms naasten. Veel aandacht gaat uit naar inzet van psychosomatische kennis en ervaring bij consulten die zijn aangevraagd bij psychiatrische stoornissen of psychosociale klachten op somatische afdelingen van het UMCG, inclusief de SEH en Beatrixoord en enkele UMCG poliklinieken. Samenwerken en hanteren van conflicten in interdisciplinaire setting is ook een belangrijke kerntaak, evenals suïcidaliteitsbeoordeling, wilsbewaamheidsbeoordeling en verslavingsgerelateerde problemen.

    Het Genderteam

    Het Genderteam is een multidisciplinair team van het UMCG dat zich richt op de genderbevestigende medisch-somatische behandeling van mensen met genderdysforie en de flankerende psychosociale zorg. Het team is ontstaan rond 1975 en was lange tijd, met het VUMC, in Nederland een van de 2 aanbieders van somatische transgenderzorg en is dat nog steeds voor wat betreft hoogcomplexe zorg en volledige trajecten. Rond het thema Genderdysforie is veel publieke aandacht en wetenschappelijke interesse. Een transitie, sociaal en medisch, is een ingrijpend proces, dat risico’s kent, maar ook een kans voor een sterk verbeterde kwaliteit van leven. Hoewel de ‘diagnose’ genderdysforie omstreden is, zijn er complexe vragen voor de psychiater en psycholoog (mental health) te beantwoorden.

    De poli soma en psyche

    De poli soma en psyche is een tertiair zorgprogramma voor patiënten met ernstige en therapieresistente somatische symptoomstoornissen. Veel aandacht gaat uit naar uitgebreide diagnostiek op somatisch en psychiatrisch vlak. Er worden uiteenlopende behandelingen gegeven, zoals farmacotherapie en psychotherapie (ACT, LMBT, CGT, cliëntgericht, procesgericht, psychodynamisch).

    Medisch Psychiatrische Unit

    De MPU is een ziekenhuisfaciliteit waarbij de verwijzend somatisch medisch specialist de hoofdbehandelaar en eindverantwoordelijk voor het beleid ten aanzien van de somatische zorg is en de psychiater per definitie medebehandelaar voor de psychiatrische behandeling. De MPU biedt zorg aan patiënten waarbij sprake is van zowel complexe somatische als psychiatrische problematiek, waarbij de zorg op een reguliere verpleegafdeling onvoldoende gewaarborgd kan worden. Vaak is er sprake van wederzijdse beïnvloeding van somatische en psychiatrische problematiek en/of de behandeling ervan. Het is een kleinschalige afdeling met 6 bedden, waar zorg op maat geboden kan worden. Door het integreren van somatische en psychiatrische zorg binnen de MPU wordt een specifieke expertise gecreëerd die de kwaliteit van de geboden patiëntenzorg kan verhogen.

    Wat ga je leren?

    Wat je als aios kunt leren binnen het cluster soma en psyche vind je in de stagebeschrijvingen op de Opleidingsetalage. Kijk voor het volledig aanbod aan stages bij het cluster soma en psyche in de Opleidingsetalage van de Federatie Medisch Specialisten.

    Ons behandelteam

    Nieuwsgierig met wie je werkt bij het cluster soma en psyche? Neem dan alvast een kijkje bij ons behandelteam.

    Video bekijken Scannen
  • Binnen het cluster Stemmings- en angststoornissen (S&A) is een breed, divers behandelaanbod beschikbaar, zowel in klinische als ambulante setting. Binnen dit cluster werken we met twee zorgprogramma's:

    Zorgprogramma Angst en Dwangstoornissen

    In het zorgprogramma voor Angst en Dwangstoornissen worden patiënten met ernstige angst- en dwangstoornissen binnen een ambulante setting behandeld. Deze patiënten zijn eerder behandeld met onvoldoende effect. Bij onze patiënten is er vaak sprake van complexe psychiatrische en/of somatische comorbiditeit.

    Behandeling bestaat uit farmacotherapeutische behandeling en psychotherapie, in het bijzonder cognitieve gedragstherapie. Op de deeltijd Angst en Dwang wordt groepsbehandeling gegeven. Er wordt gewerkt in een multidisciplinair team met ieder hun eigen expertise. Voor therapieresistente patiënten met obsessieve compulsieve stoornis (OCD) bestaat er de mogelijkheid voor behandeling met Deep Brain Stimulation (DBS).

    Zorgprogramma stemmingsstoornissen

    In het zorgprogramma voor stemmingsstoornissen bieden we zorg aan patiënten met een depressie in het kader van een depressieve stoornis of een bipolaire stoornis. We werken vanuit een multidisciplinair team, gezien het lijden van de patiënt vaak groot is en impact heeft op verschillende terreinen van het functioneren van de patiënt. In veel gevallen is er sprake van co-morbiditeit, bijvoorbeeld angststoornissen, ASS of middelenmisbruik en persoonlijkheidsproblematiek.

    Patiënten kunnen behandeld worden in een open en een gesloten of een besloten setting. Alle patiënten zijn al eerder/elders in de tweede lijn behandeld. Naast behandeling, biedt de afdeling de mogelijkheid tot klinische second opinions, voor patiënten met hardnekkige, therapieresistente depressieve klachten. Vanwege het gespecialiseerde behandelaanbod heeft de afdeling een bovenregionale functie.

    Hoog specialistische en innovatieve behandelingen

    Op de afdelingen zijn diverse hoogspecialistische en innovatieve behandelingen beschikbaar:

    • Klinisch instellen op niet-selectieve MAO-remmers,
    • Elektroconvulsietherapie (ECT)
    • Gespecialiseerd psychotherapeutisch behandelaanbod, waarin behandelvormen zoals arbeidstherapie, psychomotore therapie, beeldende therapie, maatschappijgerichte therapie, gedragsactivatie en cognitieve therapie
    • Repetitieve transcraniële magnetische stimulatie (rTMS)
    • Behandeling met esketamine in orale en intranasale toedieningsvorm en gecombineerde chronotherapie. Ketamine, psilocybine, MDMA en andere sterk psycho-actieve stoffen worden in toenemende mate onderzocht op effectiviteit bij patiënten met psychische stoornissen.

    In het UCP lopen verschillende onderzoeks- en behandeltrajecten met deze nieuwe middelen; bij patiënten met therapieresistente depressie, bij oncologiepatiënten in palliatieve zorg met depressie, bij acuut suïcidale patiënten en bij bipolaire depressie. Lees hier meer over de stage psychedelische behandelingen.

    Video bekijken Scannen

Meer weten?

Wil je meer weten over de opleidingsmogelijkheden bij het UCP? Bel of mail onze opleider Marieke Eldering. Zij vertelt je graag meer.