Bij bestraling of radiotherapie gebruiken we straling van een hoge energie om kankercellen kapot te maken. Het gebied waar de kankercellen zitten, wordt heel precies bestraald. Dit gebeurt door uw huid heen, dus via uitwendige bestraling.
Bestraling is een behandeling voor veel soorten kanker. Soms om te genezen, soms vóór, aanvullend op of na een andere behandeling. Bestraling kan ervoor zorgen dat de tumor helemaal verdwijnt. Of veel kleiner wordt, zodat we die tijdens een operatie weg kunnen halen. Het komt voor dat kankercellen na een operatie nog niet allemaal weg zijn. Bestraling kan dan die laatste cellen kapotmaken.
Bestraling kan ook klachten door de kanker minder erg maken of de ziekte remmen. Daarom bestralen we ook als iemand niet meer beter kan worden. Bestraling kan dan:
Bestralen kan op 2 manieren:
Fotonen zijn lichtdeeltjes die sterke elektromagnetische straling geven
Protonen zijn kleine positief geladen atoomdeeltjes.
Wat de beste bestralingstechniek is, hangt onder andere af van de grootte, de vorm en de plek van de tumor. En of de tumor in de buurt van bepaalde gezonde organen zit. Door zo precies mogelijk te bestralen, beschadigen we zo weinig mogelijk de gezonde, omliggende cellen. Hierdoor heeft u minder bijwerkingen. Met moderne bestralingstechnieken lukt dit steeds beter. Toch beschadigen er altijd wel gezonde cellen. Gelukkig herstellen die snel in de tijd tussen de bestralingen. Kankercellen herstellen minder goed en gaan door de bestralingen dus langzaam kapot.
Soms krijgt u naast bestraling ook chemotherapie. Dit heet chemoradiatie.
Vaak zijn er een aantal bestralingen nodig, hoeveel hangt af van het soort en de plaats van de tumor. U komt dus meerdere keren naar het UMCG voor de behandeling. Bijvoorbeeld 3 weken lang iedere werkdag. Het is voor bestraling niet nodig dat u wordt opgenomen in het ziekenhuis.
Behalve uitwendige bestraling is er ook inwendige bestraling, met een radioactieve stralingsbron in uw lichaam. Dit heet brachytherapie.
U krijgt een brief en informatie van ons. Hierin staat hoe u zich op de behandeling voorbereidt.
Voor de bestraling krijgt u een CT-scan, en soms (ook) een PET-scan en/of MRI-scan. We zetten lijnen en tatoeagepuntjes op uw huid. Zo kunnen we elke keer precies dezelfde plek bestralen. De tatoeagepuntjes gaan niet meer weg, de lijnen wel. Als uw hoofd wordt bestraald, maken we eerst een masker dat precies op uw hoofd en gezicht past. Op het masker geven we het bestralingsgebied aan.
Met de informatie uit de voorbereidende gesprekken en de CT-scan, PET-scan en/of MRI-scan maken we een bestralingsplan. Dit gebeurt op een speciale computer. Daarmee bepalen we dan onder andere de meest geschikte bestralingstechniek en hoeveel straling de tumor moet krijgen.
Hoe vaak u bestraald wordt, hangt af van uw situatie. Dat kan tussen de 1 en 36 keer zijn.
U gaat voor de bestralingen naar de polikliniek Radiotherapie in het UMCG of in het Scheper Ziekenhuis Emmen. De radiotherapie in Emmen is onderdeel van de afdeling Radiotherapie van het UMCG.
U krijgt de behandeling in een speciale ruimte. U gaat in de juiste houding op de behandeltafel liggen. Probeer te ontspannen en zo stil mogelijk te liggen. We kunnen u helpen zo gemakkelijk mogelijk te liggen in de juiste houding. Dit helpt de behandeling goed te laten verlopen.
Ligt u goed en staat het bestralingsapparaat ingesteld, dan gaat het apparaat aan. U bent dan alleen in de bestralingsruimte, maar via camera’s houden we alles in de gaten. Het bestralingsapparaat stopt vanzelf als de behandeling klaar is.
Er blijft geen straling in het lichaam achter. U hoeft dus niet uit de buurt van andere mensen te blijven. Ook zit er geen straling in bijvoorbeeld uw zweet, bloed, plas of ontlasting. U hoeft verder niet iets speciaals te doen of te laten.
Tijdens uw behandeling heeft u een keer per week of 2 weken een afspraak om te bespreken hoe het met u en de behandeling gaat.
Na de laatste bestraling komt u nog een paar keer terug voor controle. Dit is om het effect van de bestraling te beoordelen, mogelijke bijwerkingen te behandelen en in de gaten te houden of u goed herstelt. Hoe vaak, hoelang en bij wie u onder controle blijft, hangt af van uw situatie.
We kunnen niet goed voorspellen hoe u op de behandeling reageert. Of hoeveel last u heeft van de bijwerkingen door het bestralen. Ook als we heel precies bestralen, beschadigen toch altijd wel gezonde cellen. Dit kan zorgen voor bijwerkingen. De bijwerkingen verschillen per persoon en het lichaamsdeel dat we bestralen.
Mogelijke bijwerkingen door bestraling zijn:
U kunt naar de polikliniek bellen van maandag tot en met vrijdag, tussen 8.00 en 16.30 uur.
