Naar hoofdinhoud Naar hoofdnavigatie

Zaadbalkanker: over de ziekte

Zaadbalkanker is een vorm van kanker die vooral jongere mannen treft. Het is de meest voorkomende kanker bij mannen van 15-35 jaar. De ziekte is goed te genezen als die op tijd wordt ontdekt.

Als cellen in een zaadbal ongecontroleerd gaan delen, kan er een kwaadaardige tumor ontstaan. Zo’n tumor noemen we zaadbalkanker. Andere namen zijn teelbalkanker en testiscarcinoom. Meestal zit er een tumor ​in 1 van de zaadballen, maar soms in beide.

Soorten zaadbalkanker

Zaadbalkanker ontstaat bij 95% van de patiënten uit de kiemcellen. Kiemcellen zijn de cellen die het zaad maken. Er zijn 3 soorten kiemceltumoren die in de zaadballen kunnen ontstaan:

  • seminoom, die ontstaat in het binnenste deel van de zaadbal
  • non-seminoom, een verzamelnaam voor alle andere kiemceltumoren
  • een combinatie van seminoom en non-seminoom, die wordt behandeld als een non-seminoom

  • Zaadbalkanker zit meestal in 1 van de zaadballen, maar soms ook in beide.

Zelfonderzoek

Hoe eerder zaadbalkanker ontdekt wordt, hoe groter de kans is om ervan te genezen. Daarom is zelfonderzoek belangrijk. Dit kan door na een warme douche of een warm bad de zaadballen een voor een voorzichtig tussen duim en wijsvinger te rollen. Als er een zwelling, verharding of andere verandering te voelen is, ga dan zo snel mogelijk naar de huisarts.

  • Elk jaar krijgen ongeveer 775 mannen in Nederland te horen dat ze zaadbalkanker hebben. En dit aantal groeit. De meeste van die mannen zijn jonger dan 50 jaar. Bij mannen tussen de 15-35 jaar is zaadbalkanker de meest voorkomende vorm van kanker.


  • Het is verstandig te letten op:

    • een vergrote zaadbal die geen pijn doet
    • een knobbel in de zaadbal die geen pijn doet
    • een dof, zwaar gevoel in onderbuik, achter of in de balzak
    • minder zin in seks hebben
    • afvallen zonder duidelijke oorzaak

    Uitzaaiingen van zaadbalkanker kunnen zorgen voor:

    • buik- of rugpijn
    • een zwelling van de borstklier of de huid rond de tepel
    • kortademig zijn
    • pijn op de borst
    • bloed ophoesten
    • moe zijn zonder duidelijke oorzaak

    Ga bij deze klachten altijd voor de zekerheid naar uw (huis)arts.


  • Het is onduidelijk hoe zaadbalkanker ontstaat. Wel is bekend dat bepaalde dingen de kans erop groter kunnen maken:

    • een zaadbal of zaadballen die niet is/zijn ingedaald
    • bepaalde erfelijke aandoeningen die invloed hebben op de ontwikkeling van het geslacht, zoals het androgeen ongevoeligheidssydroom en gemengde gonadale dysgenesie
    • familie met zaadbalkanker hebben
    • eerder zaadbalkanker hebben gehad
    • onvruchtbaar zijn
    • een plasbuis hebben die niet op de eikel eindigt, dit heet hypospadie
    • een ineengeschrompelde zaadbal, dit heet testisatrofie
    • langere tijd wiet en/of hasj gebruiken

Hoe vaak komt het voor?

Elk jaar krijgen ongeveer 775 mannen in Nederland te horen dat ze zaadbalkanker hebben. En dit aantal groeit. De meeste van die mannen zijn jonger dan 50 jaar. Bij mannen tussen de 15-35 jaar is zaadbalkanker de meest voorkomende vorm van kanker.

Klachten en symptomen

Het is verstandig te letten op:

  • een vergrote zaadbal die geen pijn doet
  • een knobbel in de zaadbal die geen pijn doet
  • een dof, zwaar gevoel in onderbuik, achter of in de balzak
  • minder zin in seks hebben
  • afvallen zonder duidelijke oorzaak

Uitzaaiingen van zaadbalkanker kunnen zorgen voor:

  • buik- of rugpijn
  • een zwelling van de borstklier of de huid rond de tepel
  • kortademig zijn
  • pijn op de borst
  • bloed ophoesten
  • moe zijn zonder duidelijke oorzaak

Ga bij deze klachten altijd voor de zekerheid naar uw (huis)arts.

Oorzaken

Het is onduidelijk hoe zaadbalkanker ontstaat. Wel is bekend dat bepaalde dingen de kans erop groter kunnen maken:

  • een zaadbal of zaadballen die niet is/zijn ingedaald
  • bepaalde erfelijke aandoeningen die invloed hebben op de ontwikkeling van het geslacht, zoals het androgeen ongevoeligheidssydroom en gemengde gonadale dysgenesie
  • familie met zaadbalkanker hebben
  • eerder zaadbalkanker hebben gehad
  • onvruchtbaar zijn
  • een plasbuis hebben die niet op de eikel eindigt, dit heet hypospadie
  • een ineengeschrompelde zaadbal, dit heet testisatrofie
  • langere tijd wiet en/of hasj gebruiken

Zaadbalkanker en erfelijkheid

Als er zaadbalkanker in uw familie voorkomt, dan is de kans groter dat u de ziekte ook krijgt. U kunt dan het beste uw zaadballen elke maand controleren op knobbels en vergrotingen. Dat geldt ook voor uw naaste familieleden. Het is sowieso goed dat alle mannen elke maand hun ballen controleren.

Levensverwachting

Het is moeilijk om iets algemeens te zeggen over of iemand met kanker beter kan worden. Of hoelang iemand nog leeft als beter worden niet meer kan. Dat hangt namelijk heel erg af van bijvoorbeeld welke soort kanker iemand heeft en of er uitzaaiingen zijn. Een arts kan hier wel meer over vertellen.

Ondersteuning voor patiënten

Heeft u nog vragen?

U kunt de polikliniek Urologie bellen van maandag tot en met vrijdag, tussen 8.00 en 16.30 uur.

Meer over zaadbalkanker