Ketaminebehandeling bij depressie

Ketamine is een nieuwe behandelmogelijkheid tegen depressie bij mensen waar eerdere behandelingen niet hebben geholpen. Het medicijn stimuleert de prikkeloverdracht van bepaalde zenuwcellen in de hersenen en heeft een anti-depressieve werking.

De behandeling van depressie kan ingewikkeld zijn. Voor een deel van de patiënten hebben de huidige behandelmogelijkheden niet of onvoldoende resultaat. Dit heet ook wel therapieresistente depressie. Uit onderzoek blijkt dat ketamine bij deze patiënten een effectieve behandeling kan zijn. Ketamine wordt al gebruikt als narcosemiddel en bij het verlichten van chronische pijn. Ketamine staat ook wel bekend als partydrug. Ketamine wordt sinds september 2021 aangeboden als neusspray, en in onderzoek ook als drank.

Voor wie is ketaminebehandeling in het UCP bedoeld?

U kunt een ketaminebehandeling krijgen als u een ernstige, therapieresistente depressie heeft en wanneer uw verzekeraar bereid is om de kosten te vergoeden. Verdere criteria zijn dat u:

  • 18 jaar of ouder bent
  • meerdere behandelstappen met andere antidepressiva heeft doorlopen met onvoldoende resultaat
  • een geregistreerd antidepressivum in goede dosering gebruikt
  • geen aandoeningen heeft waardoor een ketaminebehandeling niet kan, zoals een te hoge bloeddruk

U kunt een ketamine onderzoeksbehandeling krijgen als u in aanmerking komt voor een van de lopende ketaminestudies. Hierbij worden de kosten van de ketamine voor u vergoed. De behandeling in de studies is bijna hetzelfde als in de standaard behandeling. Het verschil is dat we een aantal extra metingen doen voor onderzoek.

De behandeling stap voor stap

  1. Uw huisarts of medisch specialist kan u doorverwijzen naar het Universitair Centrum Psychiatrie voor behandeling. Na de verwijzing krijgt u een bevestiging van uw aanmelding.

    Voor uw eerste afspraak krijgt u een afspraakbrief met informatie van ons. Daarin staat hoe u zich op de eerste afspraak voorbereidt.

  2. Voor de start van uw behandeling krijgt u een intake. We doen naast gesprekken een aantal onderzoeken, zoals een lichamelijk onderzoek en een bloedonderzoek. Ook maken we een hartfilmpje. U vult ook een online vragenlijst in (ROM/RoQua).

  3. Voor deze 6-weekse behandeling gaat u naar het Universitair Centrum Psychiatrie, naar de afdeling Depressie. Voor de behandeling begint, bespreken we de resultaten en eventuele bijwerkingen van de vorige behandeling met u. Tijdens de behandeling meten we regelmatig uw bloeddruk. U vult ook een paar keer een vragenlijst in.

    De behandeling wordt gegeven in de vorm van een drankje of een neusspray. Hiervoor hebben we een speciaal ingerichte rustige ruimte waar meerdere patiënten op hetzelfde moment de behandeling kunnen krijgen.

    De ketaminebehandeling is onderdeel van een bredere pakket met onder andere gespreks- en activiteitentherapie. Deze verschillende therapieën kunnen elkaars effect versterken, en dragen bij aan een duurzaam effect. De aanvullende behandelingen kunnen zijn:

  4. Soms is een vervolgbehandeling nodig na 6 weken. Of dat voor u geldt, hangt af van een aantal zaken:

    • het effect van de behandeling
    • de voor- en nadelen van het voortzetten van de behandeling
    • andere mogelijke behandelingen
    • mogelijkheden tot vergoeding via de verzekering
    • uw eigen wensen

    Tijdens een vervolgbehandeling, is het belangrijk dat de behandeling langzaam wordt afgebouwd. Dan is de kans op bijwerkingen zo klein mogelijk. Dit bepalen we samen met u. Als u veel voordeel heeft van deze behandeling, dan is belangrijk dat we dat effect vasthouden. Dat kan door ook een vorm van psychotherapie te volgen.

    Bij een mogelijke terugval in de toekomst, is het in soms mogelijk om voor een korte periode opnieuw te beginnen met de ketaminebehandeling. Dit noemen we ook wel 'rescue-medicatie'.

    Een mogelijke vervolgbehandeling kan bij uw eigen behandelaar. Wij houden dan contact met u en uw behandelaar om zo de effecten en bijwerkingen goed in de gaten te houden. U vult daarvoor regelmatig een online vragenlijst i. En we bellen u ook regelmatig om te horen hoe het met u gaat.

  • Als u ketamine lang gebruikt en in hoge doseringen, kunt u tijdens en na de ketaminebehandeling last hebben van lichamelijke bijwerkingen. Bijvoorbeeld hoofdpijn, duizeligheid, stijging van de bloeddruk en hartfrequentie, wazig zien, suffig zijn en misselijkheid.

    Psychische bijwerkingen kunnen zijn angst, dissociatie, agitatie, euforie, wanen of ongebruikelijke gedachten en apathie. De meeste bijwerkingen treden vrij snel na inname van de ketamine op en worden binnen een tot enkele uren minder of zijn dan helemaal verdwenen.

    Wij letten tijdens de behandeling goed op of deze bijwerkingen bij u ook voorkomen. Door deze mogelijke bijwerkingen is het beter om op de dag van de ketaminebehandeling niet zelf auto te rijden of machines te bedienen.

  • Op dit moment is ketamine neusspray voor een beperkt aantal patiënten beschikbaar steeds in overleg met de eigen zorgverzekeraar.

    Daarnaast is in bepaalde gevallen sprake van off-label. Dit betekent dat het hoort tot het vernieuwende aanbod van behandelingen voor bepaalde vormen van depressive of andere therapieresistente psychiatrische aandoeningen. Off-label betekent dat het geneesmiddel (nog) niet geregistreerd is voor de betreffende indicatie.

    De behandeling is verantwoord als dat voor de patiënt op dat moment de best denkbare behandeling is. Niet alle verzekeraars vergoeden een off-label behandeling. Informeer daarom eerst bij uw verzekeraar deze behandeling wordt vergoed. Wij kunnen u helpen door een schriftelijk verzoek naar de verzekeraar te sturen, voor vergoeding van de behandeling.

  • In het UCP willen we graag samen met u zo veel mogelijk leren over hoe dit nieuwe geneesmiddel het best kan worden toegepast. Als u daarvoor toestemming geeft, publiceren we de metingen die we doen in de behandeling mogelijk in wetenschappelijke vakbladen.

    Bij publicatie van resultaten zorgen wij er voor dat de gegevens niet naar iemand persoonlijk zijn terug te leiden. Lees meer over hoe we omgaan met uw gegevens.

  • Voor de start van de behandeling krijgt u mondeling en schriftelijk informatie over de mogelijke voor- en nadelen van behandeling met ketamine, over de mogelijke kosten en over het eventueel anoniem publiceren van uw gegevens. Daarna moet u schriftelijk toestemming (informed consent) geven voor de behandeling. Het is daarom belangrijk dat u de informatie die wij geven begrijpt. Als u de informatie niet begrijpt, geven wij graag meer uitleg.

Bijwerkingen en risico's

Als u ketamine lang gebruikt en in hoge doseringen, kunt u tijdens en na de ketaminebehandeling last hebben van lichamelijke bijwerkingen. Bijvoorbeeld hoofdpijn, duizeligheid, stijging van de bloeddruk en hartfrequentie, wazig zien, suffig zijn en misselijkheid.

Psychische bijwerkingen kunnen zijn angst, dissociatie, agitatie, euforie, wanen of ongebruikelijke gedachten en apathie. De meeste bijwerkingen treden vrij snel na inname van de ketamine op en worden binnen een tot enkele uren minder of zijn dan helemaal verdwenen.

Wij letten tijdens de behandeling goed op of deze bijwerkingen bij u ook voorkomen. Door deze mogelijke bijwerkingen is het beter om op de dag van de ketaminebehandeling niet zelf auto te rijden of machines te bedienen.

Betaling, studie behandeling en off-label behandeling

Op dit moment is ketamine neusspray voor een beperkt aantal patiënten beschikbaar steeds in overleg met de eigen zorgverzekeraar.

Daarnaast is in bepaalde gevallen sprake van off-label. Dit betekent dat het hoort tot het vernieuwende aanbod van behandelingen voor bepaalde vormen van depressive of andere therapieresistente psychiatrische aandoeningen. Off-label betekent dat het geneesmiddel (nog) niet geregistreerd is voor de betreffende indicatie.

De behandeling is verantwoord als dat voor de patiënt op dat moment de best denkbare behandeling is. Niet alle verzekeraars vergoeden een off-label behandeling. Informeer daarom eerst bij uw verzekeraar deze behandeling wordt vergoed. Wij kunnen u helpen door een schriftelijk verzoek naar de verzekeraar te sturen, voor vergoeding van de behandeling.

Publicatie

In het UCP willen we graag samen met u zo veel mogelijk leren over hoe dit nieuwe geneesmiddel het best kan worden toegepast. Als u daarvoor toestemming geeft, publiceren we de metingen die we doen in de behandeling mogelijk in wetenschappelijke vakbladen.

Bij publicatie van resultaten zorgen wij er voor dat de gegevens niet naar iemand persoonlijk zijn terug te leiden. Lees meer over hoe we omgaan met uw gegevens.

Toestemming voor de behandeling

Voor de start van de behandeling krijgt u mondeling en schriftelijk informatie over de mogelijke voor- en nadelen van behandeling met ketamine, over de mogelijke kosten en over het eventueel anoniem publiceren van uw gegevens. Daarna moet u schriftelijk toestemming (informed consent) geven voor de behandeling. Het is daarom belangrijk dat u de informatie die wij geven begrijpt. Als u de informatie niet begrijpt, geven wij graag meer uitleg.

Heeft u nog vragen?

U kunt het Universitair Centrum Psychiatrie bellen van maandag tot en met vrijdag, tussen 8.00 en 16.30 uur