Verwijderen strottenhoofd

Een operatie waarbij we het strottenhoofd of een deel ervan weghalen heet een laryngectomie. Bij het verwijderen van het hele strottenhoofd, wordt ook het weefsel eromheen, de stembanden en het strotklepje verwijderd.

We doen deze operatie als er een tumor op of in de buurt van de stembanden zit. Vaak is dat bij strottenhoofdkanker. Soms doen we deze operatie bij keelkanker, als de tumor onderin de keelholte bij het strottenhoofd zit. We doen deze operatie vooral bij grote tumoren als we verwachten dat bestraling niet goed werkt. Of als de tumor na bestraling is teruggekomen.

Heel soms werkt het strottenhoofd niet meer na bestraling of chemoradiatie. Iemand kan dan niet meer ademen, praten en eten zoals voor de operatie. Dan halen we het strottenhoofd helemaal weg. Dit heet een totale laryngectomie.

Wat is het strottenhoofd?

Het strottenhoofd is het bovenste deel van de luchtweg, net boven de luchtpijp en voor in de hals. U kunt het strottenhoofd makkelijk voelen door de stevige buitenkant van kraakbeen. Dit is de adamsappel. Als u inademt, gaat de lucht via het strottenhoofd en luchtpijp naar de longen.

Aan het begin van het strottenhoofd zit een klepje: de strottenklep. Dit klepje gaat dicht als u eet of drinkt. Hierdoor komen eten en drinken niet in de luchtpijp. In het strottenhoofd zitten de stembanden. Die zorgen ervoor dat u kunt praten.

Als het strottenhoofd weg is, werkt ademen en praten anders. Dat gaat dan via een gaatje in de hals. Eten en drinken gaat nog steeds via de mond.

Strottenhoofd voor een deel weghalen

Heel soms is het mogelijk om een strottenhoofd voor een deel weg te halen. Dit heet een partiële laryngectomie. Deze operatie doen we bijna nooit.

De behandeling stap voor stap

  1. U krijgt een afspraakbrief en informatie van ons. Hierin staat hoe u zich op de behandeling voorbereidt. U gaat voor deze operatie onder narcose. Dat betekent dat voor de operatie niet meer mag eten en drinken. Hoe ver van tevoren dat is, staat in de brief. 

    Een laryngectomie heeft ingrijpende gevolgen, voor uzelf en voor uw omgeving. Uw stem klinkt anders, u hoest anders en u moet wennen aan de stoma, bijvoorbeeld. We bereiden u hier voor de operatie zo goed mogelijk op voor. U heeft ook een gesprek met iemand van wie het strottenhoofd ook is verwijderd. U kunt dan samen praten over ervaringen en vragen stellen. 

    U blijft na de operatie ongeveer 2 weken in het ziekenhuis.

  2. Voor deze operatie gaat u onder narcose. U merkt dan niets van de operatie. U krijgt het narcosemiddel via een infuus in uw arm. Als u slaapt, snijden we de luchtpijp onder het strottenhoofd door. We halen het strottenhoofd met de stembanden en het strottenklepje weg.

    Als het strottenhoofd is weggehaald, kunt u niet meer via uw neus en mond ademen. Daarom sluiten we de luchtpijp boven het borstbeen in de hals op de huid aan. Dit heet een tracheostoma. Dit is een ronde opening, net boven het borstbeen. Deze opening is een directe verbinding met de luchtpijp.

    Soms moeten we de wond van de operatie herstellen. Vaak is dat zo als de keelholte beschadigd is. Voor deze ‘reconstructie’ gebruiken we een stukje spier of huid van uw eigen lichaam. Dit kan van de borst, de onderarm of het bovenbeen komen.

    Weghalen lymfeklieren

    Tijdens deze operatie halen we ook vaak de klieren in de hals weg. Dat gebeurt als er uitzaaiingen zitten in de lymfeklieren in de hals. Of als deze klieren er ‘verdacht’ uitzien. Of uit voorzorg, want een tumor in het strottenhoofd of in de keelholte verspreidt zich al snel naar deze lymfeklieren. Als u een halsklierdissectie krijgt, hoort u dit voor de operatie van uw arts.

    Een laryngectomie duurt ongeveer 4-5 uur. Dit kan veel langer zijn als we ook een reconstructie en/of halsklierdissectie doen. 

  3. Na de operatie wordt u wakker op de uitslaapkamer of intensive care. Daar blijft u meestal 1 nacht. Na de operatie heeft u:

    • een infuus
    • een tracheostoma
    • drains, dit zijn slangetjes waarmee het wondvocht wordt opgevangen
    • een neus-maagsonde of een PEG-sonde waardoor u voeding krijgt
    • een blaaskatheter, dit is een slangetje dat uw plas afvoert, bij een operatie van meer dan 3 uur

    De ochtend na de operatie gaat u meestal naar de verpleegafdeling. We komen een paar keer per dag langs om te kijken hoe het met u gaat. We halen de blaaskatheter zo snel mogelijk weg. Als u niet veel wondvocht meer heeft, halen we de drains ook weg. Dit kan 3-7 dagen duren.

    Nog niet eten en drinken

    De eerste 3 dagen mag u niet eten en drinken via uw mond. En geen slijm doorslikken. Dit is omdat de wond moet genezen. U krijgt voeding via een neus-maagsonde. Na een paar dagen doet u een ‘proefdronk’: water met een kleurstof. Zo kunnen we zien of de stoma niet lekt en de wond genezen is. Als dat zo is, mag u weer gewoon drinken.

    Slikfoto

    Als u een reconstructie heeft gehad, maken we na ongeveer een week een zogenaamde slikfoto. Daarop kunnen we zien of de wond goed is genezen. Als dat zo is, kunt u weer drinken. U krijgt een voedingsadvies: eerst vloeibare voeding en later normale voeding. Als het eten en drinken goed gaat, halen we de neus-maagsonde weg.

    Verzorgen tracheostoma

    Na een paar dagen leert u hoe u uw tracheostoma verzorgt. En hoe u ermee leeft. U leert bijvoorbeeld hoe u hoest met een tracheostoma. En hoe u de tracheostoma kunt schoonmaken. Na ongeveer een week halen we de hechtingen in uw hals weg. Als de wonden goed zijn genezen, leert u opnieuw praten.

    Opnieuw leren praten

    Na de operatie kunt u niet meer ‘gewoon’ praten omdat u geen stembanden meer heeft. U moet opnieuw leren praten. Dit is de spraakrevalidatie. Een logopedist helpt u daarbij. De eerste 3 dagen mag u niet proberen te praten. U kunt dingen opschrijven, aanwijskaarten gebruiken of gebaren gebruiken. De revalidatie start in het ziekenhuis. Later gaat u naar een logopedist bij u in de buurt.

  4. We onderzoeken het strottenhoofd in het laboratorium. Als de lymfeklieren zijn weggehaald, dan onderzoeken we of daar uitzaaiingen in zitten. Het duurt minstens 2 weken voordat u hier de uitslag van krijgt. 

  5. Meestal een week na de operatie een controle. We kijken of de wond goed is genezen en hoe het met u gaat. Hoe vaak, hoelang en bij wie u daarna onder controle blijft, hangt af van uw situatie.

Complicaties

Een laryngectomie kan net als alle operaties, soms problemen geven. Dit noemen we complicaties. U kunt bijvoorbeeld een (na)bloeding of een infectie krijgen. Een andere mogelijke complicatie is fistelvorming. Fistels zijn een soort onderhuidse tunnels, die kunnen ontstaan na een ontsteking.

Heeft u nog vragen?

U kunt ons bellen van maandag tot en met vrijdag, tussen 8.00 en 16.30 uur. Oncologiesecretariaat KNO: