Onderzoek naar de gevolgen van restrictieve maatregelen door COVID-19 uitbraak op eenzaamheid en sociale behoeften van bewoners, naasten en vrijwilligers in verpleeghuizen.
Inzicht krijgen in hoe bewoners, naasten en vrijwilligers in de verpleeghuizen de restrictieve COVID-19 maatregelen in 2020 hebben ervaren, in het bijzonder welk effect het heeft gehad op sociale behoeften, sociale relaties en ervaren eenzaamheid. Daarnaast was een doel om in beeld te krijgen wat bewoners, naasten en vrijwilligers heeft geholpen om met de impact van de maatregelen om te gaan, oftewel op welke wijze veerkracht ervaren werd. Tot slot is met bewoners, naasten en vrijwilligers van gedachten gewisseld welke aanbevelingen voor zorg en beleid zij formuleren bij een eventuele nieuwe pandemie om negatieve gevolgen te minimaliseren.
De restrictieve COVID-19 maatregelen die tijdens de uitbraak in 2020 werden genomen in de verpleeghuizen, zoals het bezoekverbod, hadden een grote impact op het leven van bewoners, naasten en vrijwilligers. Er was nog weinig bekend hoe bewoners, naasten en vrijwilligers de maatregelen ervaren hadden en hoe zij, achteraf, terugkijken op de maatregelen die zij hebben ondergaan. Hun ervaringskennis kan bijdragen om te komen tot lessen voor de omgang van eventuele nieuwe pandemieën in de toekomst.
Om ervaringen en meningen in kaart te brengen zijn 30 (duo)interviews afgenomen met bewoners en naasten. Daarnaast is er een focusgroep gehouden met vrijwilligers en zijn er drie Socratisch dialooggesprekken gevoerd met deelnemers met verschillende achtergronden: bewoners, naasten en vrijwilligers. De interviews en de groepsgesprekken zijn getranscribeerd en door de onderzoeksgroep geanalyseerd. Hierbij is specifiek gekeken naar de impact op sociale relaties, contacten en ervaren eenzaamheid. Daarnaast is gezocht naar morele opvattingen, wat voor de deelnemers van belang was (waarden), hoe dat vorm zou moeten krijgen in de praktijk (normen) en welke morele kwesties er ervaren werden.
Het onderzoek startte in september 2020 en is op 1 februari 2022 afgerond. Looptijd was 17 maanden.
Dit onderzoek was een samenwerking tussen Tranzo, Academische werkplaats Ouderen van de Tilburg University (hoofdaanvrager/ projectleiding), de Katholieke Universiteit Leuven en het UNO-UMCG. Deelnemers aan dit onderzoek zijn geworven in drie regio’s: Noord- en Oost Nederland, Zuid- Nederland en Vlaanderen (België). Deelnemers zijn geworven via de ouderenzorgorganisaties, maar ook via sociale media.
Vanuit het UNO-UMCG waren de ouderenzorgorganisaties vanuit de themagroep Zorgethiek betrokken.
UNO-UMCG:
Tranzo, Tilburg University:
Katholieke Universiteit Leuven:
ZonMw, programma COVID-19, subsidieronde Bottum-up ronde COVID-19 aandachtsgebied 2.