Anafylaxie: ernstige allergische reactie

Wat is anafylaxie?

Bij een anafylactische reactie geven mestcellen te veel stoffen af. Mestcellen zijn een bepaald soort witte bloedcellen. Ze zijn een onderdeel van het afweersysteem. De mestcellen geven stofjes af zoals histamine. Ze zijn op dat moment overactief. Dit komt omdat de mestcellen ergens door geprikkeld worden. Bijvoorbeeld door iets waarvoor je allergisch bent, een allergeen. Dat is dan een stof van buitenaf. Maar het kan ook door iets van binnen in het lichaam zijn. Dit weten we pas na zeker na onderzoek te doen. Soms worden de mestcellen spontaan veel te actief, dan is er geen duidelijke oorzaak. Dit weten we pas zeker na onderzoek te doen.

Als de mestcellen te actief worden, geven ze stoffen af in je lichaam. Op deze stoffen reageert de rest van je lichaam. Zo ontstaat een anafylactische reactie. Wat er gebeurt is bijvoorbeeld:

• de spieren in de darmen kunnen samenknijpen, waardoor je bijvoorbeeld buikpijn kan krijgen
• de spieren bij je luchtwegen kunnen samenknijpen. Hierdoor kan je benauwd worden
• de bloedvaten laten meer stoffen door en kunnen ook wijder worden, waardoor je bloeddruk kan dalen
• door de wijdere bloedvaten kan je ook een rode huid en galbulten krijgen
• je kan je angstig of emotioneel gaan voelen

Anafylaxie kan erg gevaarlijk zijn. Daarom is behandeling nodig zodra de reactie begint. Als de anafylactische reactie eenmaal begint, komen er meestal snel meer klachten bij. Soms kan dit leiden een anafylactische shock.

Hoe vaak komt anafylaxie voor?

Anafylaxie is een zeldzame aandoening. Niet iedereen die ergens allergisch voor is, heeft risico op een anafylactische reactie.

Het is niet duidelijk hoeveel mensen in Nederland de aandoening precies hebben. Dit komt bijvoorbeeld omdat anafylaxie soms lijkt op klachten van andere aandoeningen. Zoals sommige aandoeningen aan het hart, bijvoorbeeld hartritmestoornissen of hartfalen. Of klachten die je kan krijgen doordat je bloeddruk opeens daalt.

Klachten en symptomen bij anafylaxie

Er zijn heel veel verschillende symptomen en klachten die kunnen voorkomen bij een anafylactische reactie. Klachten die vaak voorkomen zijn:

• buikpijn, misselijkheid, overgeven, diarree
• benauwdheid: hese stem, blauwe lippen, moeite met ademen door een gezwollen tong, vernauwde keel of luchtwegen (astmatische reactie), moeite met praten
• rode huid, galbulten en jeuk
• opgezwollen gezicht, hals en keel (angio-oedeem)
• tranende ogen
• hogere hartslag
• je angstig voelen
• lage bloeddruk (hypotensie)
• flauwvallen
• bewusteloosheid/shock. Dit is een anafylactische shock, die kan leiden tot een hartstilstand. Dit is levensbedreigend en dus erg gevaarlijk. Vaak heb je hiervoor last van meerdere andere klachten zoals een gezwollen tong of keel, blauwe lippen, moeite met praten en ademen en een dalende bloeddruk.

Pas als er meerdere van deze klachten hebt, noemen we het anafylaxie. Als je 1 van deze klachten hebt, is het meestal geen anafylaxie. Dan is het bijvoorbeeld een minder ernstige allergische reactie.

Oorzaak van anafylaxie

Anafylaxie komt meestal doordat je ergens allergisch voor bent, bijvoorbeeld voor:

• voedsel, bijvoorbeeld noten of pinda's
• medicijnen zoals antibiotica en pijnstillers. Bijvoorbeeld aspirine en NSAID's zoals ibuprofen en diclofenac
• latex
• gif van insecten zoals bijen en wespen
• inspanning. Dit heet inspannings-gerelateerde anafylaxie

Anafylaxie kan ook komen door systemische mastocytose.

Ook mensen met urticaria of angio-oedeem, kunnen een anafylactische reactie krijgen. De klachten van de urticaria of angio-oedeem worden dan opeens veel erger. Bijvoorbeeld door een allergie, alcoholgebruik of als je heel moe bent. Maar dit komt maar heel weinig voor. Anafylaxie heeft niet altijd een oorzaak. Dan heet het idiopathische anafylaxie.

Verwijzen voor anafylaxie

U kunt uw patiënt verwijzen naar de afdeling Allergologie als u denkt dat de klachten te maken hebben met anafylaxie. De afdeling Allergologie is gespecialiseerd in onderzoek naar en behandeling van anafylaxie en allergie.