Acutelines: data- en biobank voor ontstaan en behandeling van acute aandoeningen

Acutelines is een data- en biobank. Met de gegevens uit de biobank kunnen wetenschappers onderzoek doen om meer kennis te krijgen over het ontstaan en de behandeling van acute aandoeningen.

Wat is een biobank?

Een biobank is een verzameling van lichaamsmateriaal en (medische) gegevens van patiënten en/of gezonde vrijwilligers, voor toekomstig wetenschappelijk onderzoek. Dit materiaal kan bloed, ontlasting of urine zijn.

Waarom verzamelen we deze materialen en gegevens?

Wetenschappers gebruiken lichaamsmateriaal en (medische) gegevens van de biobank om meer kennis te krijgen over het ontstaan en het verloop van acute aandoeningen. Deze kennis kan helpen om de gezondheid en het herstel na een acute aandoening beter te voorspellen, en een bijdrage te leveren aan het ontwikkelen van nieuwe behandelingen.

Hiervoor gebruiken we (medische) gegevens en soms ook lichaamsmateriaal van patiënten die vanwege een acute aandoening op de spoedeisende hulp komen. Dit materiaal kan bloed, urine, ontlasting of een haarlok zijn.  

Daarnaast worden soms extra gegevens verzameld met vragenlijsten en wearables. Dit zijn meetapparaatjes die u draagt terwijl u in het ziekenhuis bent. Hiermee kunnen we medische gegevens verzamelen op afstand.

Video bekijken Scannen

Hoe kunt u meedoen?

U beslist zelf of u meedoet aan deze biobank. Meedoen is altijd vrijwillig. Als u besluit niet mee te doen, hoeft u verder niets te doen. Niet meedoen heeft geen gevolgen voor uw behandeling.

De voor- en nadelen van meedoen

Van het meedoen aan de Acutelines data- en biobank heeft u zelf meestal niet direct voordeel. Maar de uitkomsten van het wetenschappelijk onderzoek kunnen uw zorg en die van andere mensen met een vergelijkbare aandoening in de toekomst verbeteren.

De onderzoeksresultaten worden alleen aan u teruggekoppeld als deze voor uw gezondheid van belang zijn én als u hiervoor toestemming hebt gegeven. Belangrijke bevindingen bij minderjarigen geven we wel aan u door.

De nadelen zijn het mogelijk ongemak van de afname van lichaamsmateriaal en de tijd die u kwijt bent aan het invullen van de (mogelijke) vragenlijsten. De handelingen die voor de Acutelines data- en biobank plaatsvinden, vallen onder de gebruikelijke aansprakelijkheidsverzekering van het UMCG.

  • Als u wilt meedoen aan Acutelines data- en biobank dan geeft u toestemming:

    • om u te benaderen voor extra gegevens tijdens en na uw bezoek aan de spoedeisende hulp.
    • om uw huidige en toekomstige (medische) gegevens en eventuele lichaamsmaterialen voor onbepaalde tijd te bewaren en beschikbaar te stellen voor toekomstig wetenschappelijk onderzoek.
    • om (als dat nodig is) uw medische gegevens van andere zorgverleners  zoals uw huisarts, apotheek, ambulancezorg, en/of ziekenhuizen op te vragen. Met medische gegevens uit uw dossier in het UMCG en uw dossiers bij andere zorgverleners kunnen wij de oorzaken en gevolgen van acute aandoeningen beter bestuderen.

    Natuurlijk gaan we zorgvuldig om met de gegevens die u beschikbaar stelt.

    Wanneer u wilt meewerken aan Acutelines, dan is het voldoende als u toestemming geeft voor bovenstaande onderdelen. Voor onderstaande onderdelen hoeft u geen toestemming te geven om toch mee te kunnen doen.  Wel stellen we het erg op prijs als u ook met onderstaande onderdelen instemt:

    • om een kortdurende beeldopname van uw gezicht te maken en te bewaren.
    • om medische gegevens uit centrale registraties en bij de zorgverzekeraar op te vragen.
    • om u te benaderen voor deelname aan een eventueel vervolgonderzoek
    • om bij het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) gegevens op te vragen (over de doodsoorzaak bij overlijden).
  • Soms willen we graag lichaamsmaterialen verzamelen voor onderzoek. Voor de diagnose en behandeling is er al bloed bij u afgenomen op de spoedeisende hulp. We willen u niet belasten met een extra bloedprik, daarom verzamelen wij op datzelfde moment ook al het lichaamsmateriaal. Het gaat hierbij om maximaal 5 extra buisjes bloed, wat urine en wat ontlasting. We vragen u om toestemming om deze buisjes bloed te bewaren en te gebruiken voor het onderzoek.

    Daarnaast vragen we u een klein beetje urine en ontlasting te geven. Bloed, urine en ontlastingsmonsters worden verwerkt en opgeslagen voor toekomstig wetenschappelijk onderzoek. Uit dit materiaal kan erfelijk materiaal (DNA) worden gehaald.

    Als u instemt met de afname van een haarlok, vragen we u ook om toestemming om deze haarlok te bewaren. In de haren kunnen we onder andere hoeveelheden geneesmiddelen meten. Hiermee krijgen we inzicht of dit misschien bijgedragen heeft aan de acute aandoeningen.

  • Voor veel onderzoek is het nodig om meer gegevens te hebben over bijvoorbeeld de thuissituatie en hoe het na verloop van tijd met patiënten gaat. We vragen daarom uw toestemming om tijdens en na uw bezoek aan de spoedeisende hulp te mogen benaderen voor extra gegevens. Hiervoor zullen we u na uw bezoek aan de spoedeisende hulp nogmaals benaderen en wel na 3 maanden en 1 jaar.

    De gegevens die we dan van u vragen gaan over uw woonsituatie, functioneren, stemming, vermoeidheid, activiteit en gezondheid en kunnen we niet uit uw medisch dossier halen. Het gaat dan bijvoorbeeld over hoe u woont, of u uzelf thuis kan redden, of u een bril draag of slechthorend bent, of uw alcohol gebruikt of rookt, de medicatie die u gebruikt, enzovoort. De gegevens verzamelen we middels vragenlijsten (per post of online) of middels telefonische interviews. 

  • Wij gaan vertrouwelijk met uw gegevens om. Al uw gegevens vallen onder het medisch beroepsgeheim. Uw persoonlijke gegevens die naar u als persoon kunnen leiden, blijven bewaard in het ziekenhuis volgens de hiervoor geldende wettelijke regels. Deze gegevens verstrekken we niet aan anderen. Hoe we met uw gegevens omgaan, staat in ons privacystatement.

    Anonieme gegevens

    Voor wetenschappelijk onderzoek worden uw medische gegevens en/of lichaamsmateriaal anoniem beschikbaar gesteld aan onderzoekers. De onderzoekers krijgen dus niet uw persoonlijke gegevens en kunnen de lichaamsmaterialen en (medische) gegevens niet herleiden naar uw persoon. De resultaten van het onderzoek worden gepubliceerd in bijvoorbeeld wetenschappelijk tijdschriften. Uw persoonlijke gegevens zijn daar ook niet terug te vinden.

    Het wetenschappelijke onderzoek met lichaamsmateriaal van uw kind en/of uzelf wordt zorgvuldig uitgevoerd. Dit onderzoek wordt meestal uitgevoerd onder verantwoordelijkheid van in het UMCG aangestelde onderzoekers. Het onderzoek kan worden uitgevoerd in samenwerking met andere (buitenlandse) kennisinstellingen of bedrijven, maar er is altijd een in het UMCG aangestelde onderzoeker bij betrokken.

    De Centrale Ethische Toetsings commissie in het UMCG toetst of de biobank aan alle wet- en regelgeving en medisch-ethische voorwaarden voldoet. Deze commissie of een lokale toetsingscommissie toetst ook of specifiek wetenschappelijk onderzoek met uw lichaamsmateriaal/gegevens mag worden uitgevoerd.

  • U kunt zich altijd bedenken en op elk tijdstip zonder opgaaf van reden uw toestemming intrekken. U vult dan het Intrekkingsformulier Acutelines in en stuur dit naar:

    Acutelines UMCG
    Huispostcode TA10
    Antwoordnummer 299
    9700 RB Groningen

    Vanaf het moment van intrekken vragen wij geen gegevens meer van u op en nemen we geen lichaamsmateriaal meer af. Als er voor uw intrekking van de toestemming al goedkeuring is gegeven door de Medisch Ethische Toetsingscommissie, Centrale Toetsingscommissie of Lokale Toetsingscommissie van het UMCG voor het gebruik van lichaamsmateriaal en gegevens voor een bepaald wetenschappelijk onderzoek dan kunnen die niet meer worden vernietigd. Ook de gegevens die uit het onderzoek zijn voortgekomen kunnen niet worden vernietigd.

  • We kunnen tijdens het onderzoek met uw (medische) gegevens of lichaamsmateriaal iets ontdekken dat belangrijk is voor u en uw gezondheid. Of voor de gezondheid van uw familie. Dat kan iets zijn dat niet te maken heeft met de aandoening waarvoor u bij ons komt. Zulke ontdekkingen noemen we toevalsbevindingen.

    We nemen we geen contact met u op als we een toevalsbevinding doen, tenzij u zelf aangeeft dat u dat wel wilt.

  • Bent u niet tevreden of heeft u een klacht? Die kunt u het best bespreken met uw arts of bel naar Patiënteninformatie en Klachtopvang UMCG.

Meer weten?

Bel voor meer informatie over dit onderzoek naar het onderzoekteam en vraag naar Acutelines. U kunt ons ook een mail sturen.