Hoge bloeddruk heet ook wel hypertensie. Het is een aandoening die veel voorkomt. Ongeveer 1 op de 4 Nederlanders heeft een hoge bloeddruk.
Het hart pompt bloed in de bloedvaten door zich bij elke hartslag samen te knijpen en dan weer te ontspannen. Dit zorgt voor een bepaalde druk in de bloedvaten: de bloeddruk. De zogenaamde bovendruk (systolische bloeddruk) geeft de druk aan wanneer het hart zich samenknijpt. De onderdruk (diastolische bloeddruk) is de druk wanneer het hart zich ontspant.
De bloeddruk kan worden gemeten met een bloeddrukmeter. De bloeddruk wordt uitgedrukt in millimeters kwik, afgekort tot mmHg. Bij een verhoogde bloeddruk is de bovendruk hoger dan 140 mmHg en de onderdruk hoger dan 90 mmHg. De bloeddruk verandert voortdurend, afhankelijk van bijvoorbeeld emoties en activiteiten. Een aantal metingen op verschillende dagen is daarom vaak nodig om de diagnose hypertensie te kunnen stellen.
Primaire hypertensie of essentiële hypertensie is de meest voorkomende vorm van hoge bloeddruk. 90-95% van de mensen met hypertensie heeft primaire hypertensie. De oorzaak van deze vorm van hoge bloeddruk is niet bekend, maar waarschijnlijk spelen erfelijke factoren een rol. Bij deze vorm van hypertensie komt namelijk heel vaak hoge bloeddruk in de familie voor. Ook zijn er bij primaire hypertensie geen duidelijke aanwijzingen voor een andere oorzaak van de hoge bloeddruk.
We spreken van secundaire hypertensie als er wél een oorzaak voor de hoge bloeddruk kan worden aangetoond. De hoge bloeddruk is dan een gevolg van een onderliggende aandoening. Om deze oorzaak te vinden is meestal specifiek onderzoek nodig. Mogelijke oorzaken van hypertensie zijn:
Een hypertensieve crisis is een ernstig verhoogde bloeddruk (meestal >200-220 mmHg systolisch en >120-130 mmHg diastolisch). Hierdoor kan acute schade ontstaan aan organen zoals de hersenen, hart, nieren, grote bloedvaten of ogen. Mogelijke klachten zijn:
Deze klachten komen vaak door een plotselinge stijging van de bloeddruk. Mensen die altijd een ernstig verhoogde bloeddruk hebben, hebben deze klachten vaak niet. Hun lichaam heeft zich aangepast aan de verhoogde bloeddruk.
Tien tot vijftien procent van de vrouwen die voor het eerst zwanger zijn, krijgt hypertensie tijdens de zwangerschap. Dit kan een een gezondheidsrisico zijn voor moeder en kind.
Bij de moeder kunnen de nieren en de lever tijdelijk slechter gaan werken. Ook kunnen er afwijkingen in de bloedstolling ontstaan en er is een hogere kans op het ontstaan van een beroerte.
Ook kan de bloedtoevoer naar de placenta (moederkoek) afnemen. Dit heeft gevolgen voor de groei en de conditie van de baby.
Ernstigere vormen van zwangerschapshypertensie zijn:
Deze ziektebeelden kunnen gepaard gaan met orgaanschade en verschillende afwijkingen in het bloed.
De bloeddruk kan ook omhoog gaan tijdens een bezoek aan de huisarts of het ziekenhuis. Dit noemen we ook wel wittejassenhypertensie. Dit effect kan ook optreden bij patiënten die hypertensie hebben. De bloeddruk is dan extra hoog als hij gemeten wordt in de spreekkamer van de arts.
Het is belangrijk dat we weten of het om het wittejasseneffect gaat. We onderzoeken dit met een 24-uursbloeddrukmeting in de thuissituatie. Zo voorkomen we dat u medicijnen krijgt die u eigenlijk niet nodig heeft.
Meestal merken mensen niet veel van een hoge bloeddruk. Maar bij een langdurige of erg hoge bloeddruk kunnen wel klachten ontstaan: