Behandeling met vrouwelijke hormonen

Er zijn verschillende medische behandelingen voor genderdysforie. Een mogelijkheid is een behandeling met vrouwelijke hormonen. Hormonen onderdrukken voor een deel de oorspronkelijke geslachtskenmerken, terwijl andere kenmerken zich juist ontwikkelen.

Een behandeling met vrouwelijke hormonen is mogelijke behandeling bij genderdysforie. Uw lichaam verandert door het gebruik van vrouwelijke hormonen als oestrogeen. Daarnaast kunt u anti-androgene medicatie gebruiken.

  • de anti-androgene hormonen onderdrukken en blokkeren de productie en de werking van het eigen testosteron
  • de oestrogenen zorgen voor het ontwikkelen van geslachtskenmerken van het wensgeslacht.

Eerste gesprek

Voordat we beginnen met een hormoonbehandeling heeft u een gesprek met de gynaecoloog of de verpleegkundig specialist. Deze geeft uitleg over de behandeling en mogelijke bijwerkingen. Ook bespreken we uw verwachtingen rondom de verandering van uw lichaam. We doen ook een aantal lichamelijke onderzoeken en nemen wat bloed af. Dit is om te controleren of gezond genoeg bent om de hormoonbehandeling te starten.

Soms is een behandeling met oestrogenen niet mogelijk. Bijvoorbeeld door een hormoongevoelige kanker, trombose of een stollingsafwijking in uw bloed.

Vruchtbaarheid

Een hormoonbehandeling heeft altijd invloed op uw vruchtbaarheid. Daarom bespreken we aan het begin van een hormoonbehandeling uitgebreid een eventuele kinderwens.

Als er een kinderwens is, dan is het mogelijk om zaad in te laten vriezen voordat de hormoonbehandeling begint. Vraag bij uw verzekeraar na of het invriezen wordt vergoed. Vaak zijn er ook kosten verbonden aan de opslag.

Effect hormoonbehandeling

Een behandeling met vrouwelijke hormonen heeft een aantal effecten:

Vervrouwelijkend effect Start effect na Maximaal effect na
Herverdeling vetmassa 3 - 6 maanden 2 - 3 jaar
Afname spiermassa en spierkracht 3 - 6 maanden 1 - 2 jaar
Zachter worden van de huid 3 - 6 maanden Onbekend
Afname libido 1 - 3 maanden 3 - 6 maanden
Afname spontane erecties 1 - 3 maanden 3 - 6 maanden
Afname mannelijke seksuele functie Verschilt Verschilt
Borstgroei 3 - 6 maanden 2 - 3 maanden
Afname van teelbalfunctie 3 - 6 maanden  
Afname van spermaproductie Onduidelijk > 3 jaar
Remming lichaamsbeharing 6 - 12 maanden > 3 jaar
Stemverandering Geen  
Haargroei ter hoogte van de hoofdhuid Beperkte teruggroei  
     

Bron: Hembree et al. (2009)

De hormonen zorgen niet voor een hogere stem. Daarvoor is vaak logopedie nodig. Als dat niet genoeg resultaat heeft, is een operatie mogelijk.

Gezichtsbeharing zoals baardgroei verdwijnt niet door het gebruik van hormonen. Ga voor definitieve gezichtsontharing naar een kliniek die aangesloten is bij de Nederlandse Vereniging voor Huidtherapeuten.

  • De behandeling met anti-androgene medicijnen en oestrogenen kan een aantal bijwerkingen hebben:

    Anti-androgene medicijnen

    • vermoeidheid
    • sombere gevoelens
    • rusteloosheid
    • droge huid
    • gewichtsverandering

    Oestrogenen

    • gevoelige tepels
    • hoofdpijn
    • zwaarder worden
    • verhoogd risico op trombose als u rookt, te zwaar bent, boven een bepaalde leeftijd bent of een aandoening heeft aan uw vaten.

Bijwerkingen en risico's

De behandeling met anti-androgene medicijnen en oestrogenen kan een aantal bijwerkingen hebben:

Anti-androgene medicijnen

  • vermoeidheid
  • sombere gevoelens
  • rusteloosheid
  • droge huid
  • gewichtsverandering

Oestrogenen

  • gevoelige tepels
  • hoofdpijn
  • zwaarder worden
  • verhoogd risico op trombose als u rookt, te zwaar bent, boven een bepaalde leeftijd bent of een aandoening heeft aan uw vaten.
  • Iedereen krijgt ook psychosociale begeleiding van het medisch maatschappelijk werk. Het kan zijn dat deze begeleiding niet voldoende voor u is. We kunnen samen met u op zoek gaan naar behandeling buiten het Genderteam, bijvoorbeeld bij een psycholoog.

  • U blijft voor de rest van uw leven onder controle bij het Genderteam. Het 1e jaar heeft u elke 3 maanden een afspraak met de gynaecoloog of de verpleegkundig specialist. We doen bloedonderzoek en passen de behandeling met hormonen aan als dat nodig is.

    Daarna heeft u 1 keer in de 1 of 2 jaar een afspraak. Dat hangt af van hoe het emotioneel en lichamelijk met u gaat.

  • Als de hormoonbehandeling goed gaat, dan zijn na verloop van tijd operaties mogelijk:

Psychosociale begeleiding

Iedereen krijgt ook psychosociale begeleiding van het medisch maatschappelijk werk. Het kan zijn dat deze begeleiding niet voldoende voor u is. We kunnen samen met u op zoek gaan naar behandeling buiten het Genderteam, bijvoorbeeld bij een psycholoog.

Controleafspraken

U blijft voor de rest van uw leven onder controle bij het Genderteam. Het 1e jaar heeft u elke 3 maanden een afspraak met de gynaecoloog of de verpleegkundig specialist. We doen bloedonderzoek en passen de behandeling met hormonen aan als dat nodig is.

Daarna heeft u 1 keer in de 1 of 2 jaar een afspraak. Dat hangt af van hoe het emotioneel en lichamelijk met u gaat.

Operatie

Als de hormoonbehandeling goed gaat, dan zijn na verloop van tijd operaties mogelijk:

Heeft u nog vragen?

U kunt het Genderteam bellen van maandag tot en met vrijdag, tussen 8.00 en 16.30 uur. U kunt ook een e-mail sturen.