De opbouw van bepaalde genen in je DNA kan de werking van medicijnen beïnvloeden. Zo kan jouw DNA ervoor zorgen dat je bepaalde medicijnen sneller opneemt of juist langzamer. Met deze informatie kunnen bijwerkingen door een te hoge dosering of juist een gebrek aan werking wegens onderdosering voorkomen worden.
De deelnemers krijgen hun farmacogenetisch paspoort in een speciale app: Gen en Geneesmiddel. In de app staat uitgelegd wat de invloed van hun DNA-profiel is op hun verwachte medicijngevoeligheid. Het profiel kunnen ze downloaden en delen met hun eigen zorgverlener om hun medicijnen goed af te stemmen.
Projectleider van het paspoort Jackie Dekens: ‘In het project onderzoeken we hoe deelnemers het vinden om informatie over hun erfelijke medicijngevoeligheid te ontvangen. Daarnaast willen we graag weten of de informatie duidelijk en volledig is, zodat we dit in de toekomst nog beter kunnen afstemmen op de behoefte van mensen. Ons doel is dat alle burgers in Nederland uiteindelijk een farmacogenetisch paspoort kunnen krijgen en met een passende individuele dosering, zorg op maat krijgen en beter geholpen kunnen worden.’
Het farmacogenetisch paspoort kan een zorgverleners in de toekomst ook aanvragen als een patiënt niet goed reageert op de voorgeschreven medicijnen. Of wanneer een patiënt gaat beginnen met medicijnen. Jackie: ‘In ons oncologie- en transplantatiecentrum gaan we het farmacogenetisch paspoort ook uitrollen. Bijvoorbeeld voor het medicijn dat bij orgaantransplantaties gebruikt wordt om afstoting van een orgaan te voorkomen. Bij dit middel bestaat tussen personen veel variatie in de mate van opname. Juist bij deze patiënten kan een onjuiste dosering catastrofale gevolgen hebben. Het paspoort kan hier het verschil maken.’
Goede zorg is meer dan alleen goede medische zorg. Dat is ook zorg die is afgestemd op de situatie van de patiënt. ‘Met het farmacogenetisch paspoort kun je als patiënt beter meebeslissen over de medische zorg die je krijgt. Dit wil niet zeggen dat je zelf verantwoordelijk bent voor de juiste dosering van je medicatie. Je hebt je eigen gezondheidsinformatie en kunt dit meenemen en hierover praten met je zorgverlener.’, zegt Jackie.
Het is daarom belangrijk dat alle zorgverleners in de regio vertrouwd raken met het paspoort. Daarom zijn scholing en een helpdesk voor zorgverleners onderdeel van het project. Jackie: ‘De grote vraag is hoe het paspoort de zorg gaat veranderen. De Lifelines-deelnemers en de grote hoeveelheid gegevens die we al van ze hebben stellen ons in staat om de korte- en langetermijnimpact op de gezondheid van deelnemers en op de zorg die ze ontvangen in kaart te brengen.’
De app Gen en geneesmiddel is gemaakt samen met Synappz Digital Healthcare, de afdeling Genetica, de afdeling Afdeling Klinische Farmacie en Farmacologie en het innovatiecentrum van het UMCG.
167.000 inwoners van Noord-Nederland delen sinds 2006 hun gezondheidsdata in de biobank Lifelines. Bij de deelnemers worden allerlei gezondheidsgegevens en lichaamsmaterialen, zoals bloed, urine en haar, verzameld. Deze enorme schat aan gegevens stelt ons in staat nieuwe innovaties te realiseren, zoals het farmacogenetisch paspoort. Dit doen we allemaal voor het ultieme doel: Meer gezonde jaren.
