Photo Dynamische Therapie: behandeling bij kanker in het hoofd-halsgebied

Photo Dynamische Therapie (PDT) (of Fotodynamische therapie) is een behandeling met een chemische stof (fotosensitizer) en laserlicht. De behandeling is bedoeld om een tumor in het hoofd-halsgebied te behandelen om te genezen of om die kleiner te maken.

Wat is fotodynamische therapie?

Als we kanker in de mond- en/of keelholte vroeg ontdekken, dat kunnen we met photodynamische therapie de meeste patiënten genezen. Dat heet ook wel een curatieve behandeling. Maar de tumor mag dan niet te diep (maximaal 0,5 cm) in het weefsel groeien en moet bereikbaar zijn voor het laserlicht. We gebruiken deze behandeling ook als we u niet kunnen genezen, als een palliatieve behandeling. U heeft dan minder klachten door de ziekte.

Bij PDT gebruiken we een chemische stof, de fotosensitizer. Die stof gaat in de tumorcellen zitten, maar ook naar andere organen en de huid. Het laserlicht activeert de chemische stof, zodat het de tumorcellen kapot kan maken.

Voordelen van fotodynamische therapie

  • na PDT heeft u weinig littekens
  • als het nodig is kunnen we u vaker met PDT behandelen
  • een aanvullende behandeling zoals bestraling of chemotherapie is niet nodig

Nadelen van fotodynamische therapie

  • de behandeling kan pijnlijk zijn. Dit verschilt per persoon.
  • na het inspuiten van de fotosensitizer bent u direct overgevoelig voor licht. Dat duurt ongeveer tot 3 maanden na de behandeling met PDT

Eerste gesprek

Voor de PDT bent u verwezen naar de polikliniek Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie. Tijdens deze afspraak vertelt de MKA-arts u meer over de PDT.

U bent na de behandeling heel erg gevoelig voor licht. U krijgt daarom tijdens het eerste gesprek een lichtmeter van ons. We leggen u ook uit hoe u die gebruikt.

De behandeling stap voor stap

  1. U krijgt een afspraakbrief en informatie van ons. Hierin staat hoe u zich op deze behandeling voorbereidt.

    U gaat voor het tweede deel van deze behandeling onder narcose, daarom heeft u van te voren een afspraak met de anesthesioloog over de verdoving. Hiervoor gaat u naar de Pre Operatieve Polikliniek Anesthesiologie (POPA).

  2. U gaat voor deze behandeling naar verpleegafdeling K1. In de brief staat hoe laat u daar moet zijn.

    Kunt u niet komen? Bel ons dan zo snel mogelijk. Het telefoonnummer staat hieronder en in de brief.

  3. De behandeling gaat in 2 stappen:

    Het inspuiten met de fotosensitizer

    We geven u eerst nog uitleg over de behandeling. Daarna beginnen we met het inspuiten. We doen dit in een donkere kamer op de verpleegafdeling. Het inspuiten van de stof kan pijnlijk zijn. Door langzaam te doen, valt de pijn meestal mee. Direct na het inspuiten krijgt u een zwarte kous. Die draagt u meteen om de arm waarin de fotosensitizer is gespoten. Dit is nodig, omdat deze arm nog gevoeliger is voor licht dan de rest van uw lichaam. De zwarte kous moet u 6 maanden dragen.

    Na het inspuiten mag u ’s avonds na zonsondergang naar huis of we nemen u 1 dag en nacht op. Dit heeft u vooraf met de arts afgesproken. 

    Het belichten van de tumor met laserlicht

    3 dagen na het inspuiten met de fotosensitizer nemen we u ’s avonds na zonsondergang op in het ziekenhuis. U gaat dan naar verpleegafdeling K1. In de brief staat hoe laat u daar moet zijn. Op de 4e dag (= 96 uur) na het inspuiten van de fotosensitizer kunnen we de tumor met het laserlicht belichten. Dit doen we in de operatiekamer en onder narcose, omdat u tijdens de belichting heel stil moet blijven liggen.

    Op de dag van de behandeling trekt u operatiekleding aan. Contactlenzen, bril, gebitsprothese, sieraden en piercings moeten uit of af. U krijgt een infuus in uw arm. Soms krijgt u vooraf al pijnstillers en antibiotica om infecties te voorkomen. Daarna gaat u naar de operatiekamer. U krijgt een narcosemiddel via een infuus of een ruggenprik met een slaapmiddel.

    Na de belichting met laserlicht kan het weefsel op de plaats van de tumor opzwellen. U kunt ook slikklachten krijgen als de tumor in de keel zit. U krijgt dan tijdelijk een voedingssonde via de neus. Als door de belichting de luchtbpijp dicht gaat zitten, krijgt u een tracheacanule. Dit is een opening in de luchtpijp waardoor u kunt ademen.

  4. Na de behandeling gaat u naar de uitslaapkamer. Op de uitslaapkamer houden we uw bloeddruk, het zuurstofgehalte in uw bloed en uw hart in de gaten. Ook krijgt u medicijnen tegen de pijn. Mogelijk heeft u op de operatiekamer een infuuspomp gekregen waarmee u zelf uw pijnstilling kunt regelen. Als u misselijk bent van de narcose krijgt u daar ook medicijnen voor. Als alles goed gaat, gaat u naar de verpleegafdeling om verder te herstellen.

    Naar huis

    Na 2 - 5 dagen mag u weer naar huis. We bellen u een paar dagen na uw ontslag uit het ziekenhuis om te horen hoe het met u gaat.

  5. Na behandeling met PDT komt u regelmatig voor controle op de polikliniek Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie. Bij ontslag uit het ziekenhuis krijgt u een afspraak voor uw eerste controle.

    Als u een tracheocanule heeft, halen we die na ongeveer 4 weken weg

  • Bij elke behandeling kunnen er achteraf problemen zijn. Ook als de behandeling zelf goed is gegaan. Na de belichting onder narcose kunt u last krijgen van:

    • pijn: 6 uur na de behandeling krijgen mensen vaak pijn
    • zwelling: door de belichting met laserlicht kan het weefsel op de plaats van de tumor opzwellen.
    • De fotosensitizer die u krijgt ingespoten hoopt zich niet alleen op in de tumor. Het maakt uw hele lichaam heel erg gevoelig voor licht. Als u te veel licht op uw huid krijgt, kunt u brandwonden krijgen.

    Wanneer bellen?

    Bel ons als:

    • u na de behandeling koorts krijgt boven de 39°C. Bij lichte verhoging hoeft u zich niet ongerust te maken. Dit is normaal.
    • de zwelling of pijn na 4 of 5 dagen weer erger wordt
    • u ongerust bent of vragen heeft

    Tussen 8.00 en 16.30 uur kunt u bellen naar polikliniek Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie: (050) 361 25 61. Buiten deze tijden belt u naar nummer (050) 361 61 61. Vraag naar de kaakchirurg die dienst heeft.

Bijwerkingen en risico's

Bij elke behandeling kunnen er achteraf problemen zijn. Ook als de behandeling zelf goed is gegaan. Na de belichting onder narcose kunt u last krijgen van:

  • pijn: 6 uur na de behandeling krijgen mensen vaak pijn
  • zwelling: door de belichting met laserlicht kan het weefsel op de plaats van de tumor opzwellen.
  • De fotosensitizer die u krijgt ingespoten hoopt zich niet alleen op in de tumor. Het maakt uw hele lichaam heel erg gevoelig voor licht. Als u te veel licht op uw huid krijgt, kunt u brandwonden krijgen.

Wanneer bellen?

Bel ons als:

  • u na de behandeling koorts krijgt boven de 39°C. Bij lichte verhoging hoeft u zich niet ongerust te maken. Dit is normaal.
  • de zwelling of pijn na 4 of 5 dagen weer erger wordt
  • u ongerust bent of vragen heeft

Tussen 8.00 en 16.30 uur kunt u bellen naar polikliniek Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie: (050) 361 25 61. Buiten deze tijden belt u naar nummer (050) 361 61 61. Vraag naar de kaakchirurg die dienst heeft.

Heeft u nog vragen?

U kunt polikliniek Mondziekten, Kaak- en Aangezichtschirurgie bellen van maandag tot en met vrijdag, tussen 8.00 en 16.30 uur.