Foijer: ‘Kankercellen maken vaak fouten in het verdelen van hun chromosomen. Dit heet chromosomale instabiliteit. Onze voorgaande onderzoeken laten zien dat deze fouten in gezonde cellen het immuunsysteem activeren, maar dat kankercellen dit omzeilen. We gaan onderzoeken hoe kankercellen dit precies doen om manieren te vinden die ervoor zorgen dat het immuunsysteem deze slordige kankercellen alsnog opruimt.’
De komende jaren gaat Foijer samen met zijn team onderzoeken hoe chromosomale instabiliteit ontstaat en welk effect dat heeft op het immuunsysteem. Uit voorgaande studies blijkt dat beginnende tumoren met chromosomale instabiliteit een ontstekingsreactie activeren, maar hoe deze reactie verloopt en hoe tumoren deze ontstekingsreactie verder in hun ontwikkeling ontlopen is nog niet duidelijk. Dat wil Foijer ontrafelen. Hierin kijkt hij vooral naar onderliggende moleculaire mechanismen. ‘Als we beter begrijpen hoe gevorderde chromosomaal instabiele tumoren het immuunsysteem omzeilen, hopen we met die kennis slimme manieren te verzinnen om het immuunsysteem te heractiveren.’
De afgelopen jaren heeft het team van Foijer in muismodellen de verschillen tussen kankers met en zonder chromosomale instabiliteit onderzocht. ‘We vonden een belangrijk verschil. Chromosomale instabiliteit veroorzaakt in gezonde cellen een ontstekingsreactie, maar we zagen dat kankercellen met chromosomale instabiliteit deze ontstekingsreactie wisten te omzeilen.’ We hebben globaal in kaart gebracht welke veranderingen in biologische mechanismen hieraan ten grondslag liggen en kunnen dat dankzij deze subsidie veel preciezer doen. Dit is noodzakelijk om deze kennis daarna te vertalen naar nieuwe kankertherapie.’
Dankzij de NWO-subsidie kunnen de onderzoekers nog een andere belangrijke stap zetten: ze ontwikkelen nieuwe muismodellen voor onderzoek naar borstkanker. Dit is een type kanker dat vaak chromosomale instabiliteit laat zien. ‘We gaan modellen ontwikkelen voor vroege tumoren, waar de ontstekingsreactie veroorzaakt door chromosomale instabiliteit nog intact is, en voor late tumoren, waar de tumoren de ontstekingsreactie omzeilen. Dan kunnen we vergelijken hoe het immuunsysteem reageert op deze vroege en late tumoren en bepalen welke immuuncellen belangrijk zijn voor het herkennen van chromosomaal instabiele kankercellen. Zo krijgen we een nauwkeurig beeld van hoe het immuunsysteem chromosomaal instabiele kankers in eerste instantie herkent en hoe deze kankercellen zich uiteindelijk weten te verstoppen voor de immuuncellen.’
Om kankercellen die het immuunsysteem omzeilen alsnog op te ruimen, moeten de onderzoekers de kankercellen dus te slim af zijn. Dit kan mogelijk door het immuunsysteem te heractiveren. Mocht dit de onderzoekers lukken, dan biedt dat hoop voor veel patiënten. Chromosomale instabiliteit komt namelijk voor bij 80% van de kankersoorten.
Vici is één van de grootste persoonsgebonden wetenschappelijke premies van Nederland en is gericht op gevorderde onderzoekers die vrij zijn om hun eigen onderzoeksproject voor te dragen voor financiering. De Vici-financiering maakt samen met de Veni- en Vidi-beurzen deel uit van het NWO-Talentprogramma (voorheen: de Vernieuwingsimpuls). De Vici is bestemd voor zeer ervaren onderzoekers die met succes hebben aangetoond een eigen vernieuwende onderzoekslijn tot ontwikkeling te kunnen brengen en die als coach voor jonge onderzoekers kunnen fungeren. De financiering biedt de onderzoeker de gelegenheid een eigen onderzoeksgroep op te bouwen, vaak vooruitlopend op een structurele hoogleraarspositie.
In totaal hebben 34 wetenschappers een beurs ontvangen. Meer weten? Kijk op www.nwo.nl
