Smaaktest bij smaakverandering of -verlies

Als uw smaak of reuk tijdens of na een behandeling verandert, kunnen we met een smaaktest onderzoeken welke voeding u het lekkerst vindt en gezond voor u is. Dit komt in een persoonlijk smaakpaspoort.

Smaakverandering en -verlies

Veel mensen krijgen door een ziekte of de behandeling ervan te maken met smaakverandering of -verlies. Kankerpatiënten die chemotherapie, doelgerichte therapie of radiotherapie in het hoofd-halsgebied krijgen, hebben tijdens of na de behandeling vaak smaak- of reukklachten. Door neurologische ziektes, metabole ziektes en infecties, zoals COVID-19 kan iemand ook smaakproblemen krijgen. Ook bepaalde medicijnen kunnen problemen met de smaak geven. Bijvoorbeeld medicijnen zoals antibiotica, anti-emetica en antihypertensiva. Ook ouder worden en roken maken de kans op smaakproblemen groter.

Als u smaakproblemen heeft die niet meer overgaan, dan kunt u een smaaktest doen. Smaakproblemen zijn bijvoorbeeld:

  • weinig of niets meer proeven en/of ruiken
  • anders proeven, een ijzer-achtige smaak
  • heel gevoelig zijn voor smaken en/of geuren

Uw arts in het UMCG kan u verwijzen naar de diëtist voor een smaaktest. De smaaktest is ontwikkeld om te onderzoeken welke smaken iemand met smaakverandering of -verlies wel en niet lekker vindt. Hierbij kunnen we ook de temperatuur of de structuur van voeding aanpassen om te ontdekken wat beter smaakt.

Smaakpaspoort

De testresultaten komen in uw smaakpaspoort. Dit paspoort helpt ons om u dieetadviezen en voeding te geven. Tijdens uw opname en voor thuis. Dit heet smaaksturing. Smaaksturing helpt u weer meer van uw eten en drinken te genieten.

Bij smaaksturing kijken we naar 3 onderdelen van de voeding:

  • We versterken of verzachten de 5 basissmaken zuur, zoet, bitter, zout en umami.
  • We voegen bepaalde 'prikkelingen' toe die het mondgevoel versterken.
  • We voegen bepaalde kruiden, specerijen en geuren toe, of laten ze juist weg.

Smaakonderzoek stap voor stap

  1. U krijgt een afspraakbrief en informatie van ons. Hierin staat hoe u zich op het onderzoek voorbereidt. Zo mag u vlak voor het onderzoek geen koffie drinken of kauwgum nemen. Als u uw mond voor het onderzoek goed spoelt met water kunt u tijdens de test beter proeven.

  2. We doen de test op de polikliniek waar u uw controle-afspraken heeft. In de afspraakbrief staat waar u moet zijn. Als u bent opgenomen in het UMCG nemen we de test af op de verpleegafdeling.

  3. U doet de smaaktest bij een diëtist. De test doet geen pijn. De smaken die u proeft kunnen wel onprettig of vies zijn. Een beetje water drinken helpt om dit tegen te gaan. We vragen altijd vooraf of u last heeft van mucositis. Dit is een mondslijmvliesontsteking waardoor bepaalde smaken pijnlijk kunnen zijn. Als u dit heeft, doen we de test met 'prikkelende' smaken niet.

    U vult samen met de diëtist een vragenlijst in over uw smaakveranderingen en zaken die hiermee te maken hebben. Daarna doet u de smaaktest:

    • U proeft 5 smaken op papieren strips in 2 verschillende sterktes.
    • U ruikt aan 5 pennen met kruiden en specerijen.
    • U proeft 3 'prikkelingen': peper, gember en wasabi.

    Tijdens de smaaktest vraagt de diëtist of u de smaak, geur of prikkel lekker vindt of juist niet. Ook stelt de diëtist u nog een paar andere vragen. De resultaten van de smaaktest en de vragenlijst zetten we in een persoonlijk smaakpaspoort.

    Het onderzoek duurt in totaal ongeveer 35 minuten.

  4. U krijgt direct na het onderzoek voedingsadviezen, een ingrediëntenlijst en informatie mee voor thuis. Als u bent opgenomen in het UMCG sturen we het smaakpaspoort naar de kok. Die past uw maaltijden en tussendoortjes voor u aan. Dat gebeurt met de informatie uit het smaakpaspoort:

    • geur: verse en gedroogde kruiden, specerijen en aroma's
    • basissmaken: zoet, zuur, zout, bitter en umami (hartig)
    • structuur en mondgevoel: krokant, zacht, smeuïg, vloeibaar en vettig
    • prikkeling: radijs, peper, sambal, gember, knoflook en wasabi
    • tempratuur: warm, lauw en koud
    • presentatie: kleur, portie grootte, servies
    • cultuur en gewoontes
    • timing: geschikte tijden om te eten
  5. U krijgt de uitslag direct na de smaaktest van de diëtist. We geven de resultaten ook door aan uw arts, verpleegkundigen, voedingsassistent en dieet-kok.

  6. Als u voor controle naar het UMCG komt, bespreken we met u hoe het met uw smaak en reuk gaat. Dit duurt ongeveer 15 minuten. Soms heeft u hiervoor een belafspraak.

    Meestal herhalen we de smaaktest na een aantal weken om te onderzoeken of we uw smaak verder kunnen verbeteren.

    Als u in het UMCG bent opgenomen bespreken we elke week hoe het met uw smaak en reuk gaat. Soms herhalen we de smaaktest, bijvoorbeeld als uw smaak niet beter wordt.

Extra informatie

Lees meer over smaaksturing op Voeding & Kanker info.

Heeft u nog vragen?

U kunt de diëtist oncologie bellen van maandag tot en met vrijdag, tussen 8.30 en 16.30 uur. U kunt ook een e-mail sturen.