Naar hoofdinhoud Naar hoofdnavigatie

Wat is polycysteus ovarium syndroom (PCOS)?

Bij vrouwen met het polycysteus ovarium syndroom (PCOS) groeien er meer vochtblaasjes of kleine eiblaasjes dan normaal in de eierstokken. Deze blaasjes groeien ook niet goed door, waardoor er geen eisprong is.

Bij PCOS zitten er veel kleine blaasjes in de eierstokken. Vaak groeien en rijpen deze eiblaasjes niet goed door. Dit komt doordat de waarde van het FSH (follikel stimulerend hormoon) te laag is om de eiblaasgroei te stimuleren. En de waarden van het LH (luteïniserend hormoon) en het mannelijk hormoon testosteron meestal te hoog zijn. Hierdoor is er geen eisprong. Daardoor bestaat de kans dat iemand minder vruchtbaar is.

  • In Nederland hebben 5 tot 7 van de 100 vrouwen PCOS. Het is daarmee de meest voorkomende hormonale stoornis bij vrouwen in de vruchtbare periode. Dit is de fase van puberteit tot aan de menopauze.


Hoe vaak komt het voor?

In Nederland hebben 5 tot 7 van de 100 vrouwen PCOS. Het is daarmee de meest voorkomende hormonale stoornis bij vrouwen in de vruchtbare periode. Dit is de fase van puberteit tot aan de menopauze.

4 typen PCOS

Hoewel de symptomen per vrouw verschillen, zien we bij PCOS vaak 4 hoofdtypen:

  • Type 1: te veel mannelijke hormonen in het bloed, geen of weinig eisprongen, veel eiblaasjes in de eierstokken te zien op de echo
  • Type 2: weinig eisprongen, veel eiblaasjes in de eierstokken te zien op de echo
  • Type 3: te veel mannelijke hormonen in het bloed, geen of weinig eisprongen
  • Type 4: te veel mannelijke hormonen in het bloed, veel eiblaasjes in de eierstokken te zien op de echo

  • PCOS is geen ziekte, maar een syndroom. Dit betekent dat de aandoening bestaat uit een verzameling van symptomen die samen kunnen voorkomen. Deze symptomen verschillen per vrouw en per leeftijd. PCOS is dus bij elke vrouw anders. Wat vaak voorkomt:

    • onregelmatige of wegblijven van de menstruatie
    • dikker worden en overgewicht
    • diabetes type 2
    • te veel vetten in het bloed
    • vruchtbaarheid is minder
    • acne
    • meer beharing
    • te veel mannelijke hormonen in het bloed

    Je huisarts of specialist kan je verwijzen naar ons Centrum voor Voorplantingsgeneeskunde als dat nodig is.


  • We weten niet precies waardoor PCOS ontstaat. Er zijn wel zaken die een rol spelen bij het ontstaan van PCOS, zoals:

    • Een verstoorde hormoonhuishouding: bij de menstruatiecyclus zijn meerdere hormonen betrokken. Deze kunnen uit balans zijn en daardoor problemen geven. Deze verstoorde balans kan ook worden veroorzaakt door insulineresistentie of overgewicht.
    • Overgewicht: PCOS kan zorgen voor overgewicht. Maar vrouwen die aanleg hebben voor PCOS krijgen ook meer last van PCOS als ze dikker worden. Ook stress, een negatief zelfbeeld of een ander eetpatroon kunnen zorgen voor overgewicht. Andersom kan overgewicht ook zorgen voor een negatief zelfbeeld en stress. Omdat overgewicht tegenwoordig vaker voorkomt, komt PCOS mogelijk ook vaker voor
    • Erfelijkheid: vrouwen van wie de moeder of zus PCOS heeft, hebben een hogere kans PCOS te krijgen. Vrouwen kunnen PCOS ook krijgen via de vader. Deze mannen hebben dan symptomen, zoals insulineresistentie en overgewicht.

  • Vrouwen met PCOS hebben vaker overgewicht en insulineresistentie en daardoor meer kans op:

    • diabetes type 2
    • zwangerschapsdiabetes (zwangerschapssuiker)
    • hart- en vaatziekten
    • metabool syndroom. Dit is een combinatie van ziektes, zoals diabetes type 2, overgewicht, hoge bloeddruk en hoge cholesterolwaarden in het bloed.

    Baarmoederkanker

    Baarmoederkanker komt 3 keer vaker voor bij vrouwen met PCOS. Ze zijn minder vaak of niet ongesteld. Daardoor wordt het slijmvlies van de baarmoeder (endometrium) dikker. Hierin kunnen kankercellen ontwikkelen. Door de pil of een hormoonspiraal te gebruiken, wordt het risico op baarmoederkanker kleiner. Ook het opwekken van de menstruatie met een progesteronkuur kan ervoor zorgen dat het risico op baarmoederkanker kleiner wordt.


Wat zijn de klachten en symptomen van PCOS?

PCOS is geen ziekte, maar een syndroom. Dit betekent dat de aandoening bestaat uit een verzameling van symptomen die samen kunnen voorkomen. Deze symptomen verschillen per vrouw en per leeftijd. PCOS is dus bij elke vrouw anders. Wat vaak voorkomt:

  • onregelmatige of wegblijven van de menstruatie
  • dikker worden en overgewicht
  • diabetes type 2
  • te veel vetten in het bloed
  • vruchtbaarheid is minder
  • acne
  • meer beharing
  • te veel mannelijke hormonen in het bloed

Je huisarts of specialist kan je verwijzen naar ons Centrum voor Voorplantingsgeneeskunde als dat nodig is.

Oorzaken

We weten niet precies waardoor PCOS ontstaat. Er zijn wel zaken die een rol spelen bij het ontstaan van PCOS, zoals:

  • Een verstoorde hormoonhuishouding: bij de menstruatiecyclus zijn meerdere hormonen betrokken. Deze kunnen uit balans zijn en daardoor problemen geven. Deze verstoorde balans kan ook worden veroorzaakt door insulineresistentie of overgewicht.
  • Overgewicht: PCOS kan zorgen voor overgewicht. Maar vrouwen die aanleg hebben voor PCOS krijgen ook meer last van PCOS als ze dikker worden. Ook stress, een negatief zelfbeeld of een ander eetpatroon kunnen zorgen voor overgewicht. Andersom kan overgewicht ook zorgen voor een negatief zelfbeeld en stress. Omdat overgewicht tegenwoordig vaker voorkomt, komt PCOS mogelijk ook vaker voor
  • Erfelijkheid: vrouwen van wie de moeder of zus PCOS heeft, hebben een hogere kans PCOS te krijgen. Vrouwen kunnen PCOS ook krijgen via de vader. Deze mannen hebben dan symptomen, zoals insulineresistentie en overgewicht.

Gevolgen van PCOS

Vrouwen met PCOS hebben vaker overgewicht en insulineresistentie en daardoor meer kans op:

  • diabetes type 2
  • zwangerschapsdiabetes (zwangerschapssuiker)
  • hart- en vaatziekten
  • metabool syndroom. Dit is een combinatie van ziektes, zoals diabetes type 2, overgewicht, hoge bloeddruk en hoge cholesterolwaarden in het bloed.

Baarmoederkanker

Baarmoederkanker komt 3 keer vaker voor bij vrouwen met PCOS. Ze zijn minder vaak of niet ongesteld. Daardoor wordt het slijmvlies van de baarmoeder (endometrium) dikker. Hierin kunnen kankercellen ontwikkelen. Door de pil of een hormoonspiraal te gebruiken, wordt het risico op baarmoederkanker kleiner. Ook het opwekken van de menstruatie met een progesteronkuur kan ervoor zorgen dat het risico op baarmoederkanker kleiner wordt.

Ondersteuning voor patiënten

Heb je nog vragen?

Je kunt naar de afdeling Voortplantingsgeneeskunde bellen van maandag tot en met vrijdag, tussen 8.00 en 16.30 uur.

Meer over wat is polycysteus ovarium syndroom (pcos)?