Afgelopen voorjaar presenteerden de coalitiepartijen hun plannen voor een beter Nederland in het hoofdlijnenakkoord Hoop, Lef en Trots. Het akkoord belooft een betere boterham voor de ‘hardwerkende’ Nederlander, het zwaarste asielbeleid ooit, en een sluitende staatskas.
Onder dat laatste mom wordt rigoureus bezuinigd. Zo wordt er flink gekort op onderzoek en innovatie, terwijl die juist door het kabinet als oplossingen worden aangedragen voor de stikstofcrisis en klimaatverandering. Hetzelfde geldt voor preventie: een belangrijke pijler voor een gezond en vitaal Nederland aldus het Kabinet. Toch wordt ook hier fors bezuinigd. De ironie is duidelijk.
Daar komt bij dat het vaak onduidelijk blijft wáár en hoeveel er precies wordt bezuinigd. Bijvoorbeeld: we weten dat er 10% gekort wordt op de zogenaamde spukgelden, een BTW-verhoging op sport werd gelukkig geschrapt, en 230 miljoen op incidentele middelen. Maar hoe deze kortingen concreet ingevuld worden, is een raadsel. O.a. de gemeenten, het RIVM, Trimbos en het voedingscentrum gaan dit voelen. Maar hoe, dat is in nevelen gehuld. Daarnaast lijken de bezuinigingsmaatregelen willekeurig. Er is weliswaar een rijksbrede bezuinigingsopgave volgens het kabinet. Maar wat is de visie achter deze bezuinigingen?
Onbeantwoord blijft ook de vraag welke rol preventie inneemt in de gezondheidsketen en hoeveel geld daarvoor nodig is. Wat is de langetermijnstrategie van dit kabinet? Zoals iemand in Den Haag treffend opmerkte: “Hoop, lef en trots is wat er overblijft als je geen visie hebt.” Gelukkig is er wél een ander soort hoop, lef en trots. Hoop vinden we in de erkenning van preventie als essentieel onderdeel van de gezondheidsketen. Dit biedt een kans om preventie en GLIM verder op de kaart te zetten. De coalitie kan niet meer om haar eigen woorden heen. En als de bezem rigoureus door de kast van preventie is gehaald en het stof na de bezuinigingen neerdaalt, is er ruimte voor succesvolle initiatieven. Want wat deze coalitie bovenal nodig heeft, zijn tastbare resultaten. Daarnaast wordt preventie wel degelijk omarmd door gemeenten en zorgpartners. Ondanks de bezuiniging hierop ligt het veld niet ineens stil.
Lef tonen wij door onverminderd te blijven werken aan onze missie. Samen met andere UMC’s van Nederland laten we zien dat aandacht voor leefstijl in de ziekenhuiszorg werkt. In Groningen laat GLIM laat zien dat preventie noodzakelijk is én impact heeft. Juist in tijden van onzekerheid kunnen wij onze resultaten benutten om een blijvende indruk te maken en als er weer geld beschikbaar komt, spreken onze resultaten dan voor zich. Bij het UMCG zouden we dan ook gestaag door moeten werken aan het introduceren van preventie als onderdeel van behandelgesprekken. Daarnaast helpt het als we het goede voorbeeld te geven op het gebied van eten, drank en roken.
We mogen dan ook Trots zijn op wat we al bereikt hebben. De bewezen effectiviteit van preventie en onze heldere visie op een zorgketen die gezondheid centraal stelt, geven ons het vertrouwen om door te gaan. Samen bouwen we aan een vitaler noorden - zelfs als we vanuit Den Haag de wind tegen hebben. Vol hoop, lef en trots.
Eibert Geerts (adviseur Public Affairs, UMCG)