Ze helpt een patiënt die afscheidsbrieven wil schrijven. Voor een patiënt die binnenkort overlijdt regelt ze snel een huwelijk. Jesmin Poelstra is medisch maatschappelijk werker. Ze helpt patiënten die emotionele en praktische problemen hebben door hun ziekte of behandeling.
Jesmin is er voor de kankerpatiënten van de afdelingen Chirurgische Oncologie en Mondziekten- , Kaak- en Aangezichtschirurgie. ‘Iedere soort kanker geeft andere moeilijkheden’, vertelt Jesmin. ‘Bij kanker in het hoofd-halsgebied krijgen bijvoorbeeld veel patiënten problemen met praten en eten. Ze praten langzamer doordat het uitspreken van woorden lastiger gaat. Dan merken ze wel eens dat mensen ongeduldig raken. Ook schamen veel patiënten zich ervoor dat ze langzaam eten en daar soms wat meer geluid bij maken of knoeien. Verjaardagen, kerstdiners en uit eten gaan, vinden ze vaak moeilijk. De problemen met praten en eten kan ik niet wegnemen. Ik kan patiënten wel helpen ermee om te gaan.’
Voordat patiënten die hoofd-halskanker hebben worden geopereerd, komen ze bij Jesmin op het spreekuur. ‘Ik maak dan kennis met de patiënt. Ik bekijk hoe de patiënt omgaat met het nieuws dat hij of zij ernstig ziek is en een operatie krijgt met grote gevolgen. Ook kijk ik naar wat de patiënt aankan. Ben je bijvoorbeeld net gescheiden of ontslagen, dan kun je minder hebben. Ook kunnen er door de ziekte emoties naar boven komen die je nog niet hebt verwerkt. Ik kijk dan of het goed is om daarover te beginnen. Het kan opluchten de emoties te uiten, maar het kan ook juist te veel zijn. De patiënt moet wel genoeg energie overhouden voor de operatie.’
De ene patiënt maakt meteen gebruik van de hulp van een medisch maatschappelijk werker. Een ander denkt het niet nodig te hebben of praat liever niet over gevoelens. ‘Sommigen denken dat we er alleen zijn voor mensen met schulden of relatieproblemen’, vertelt Jesmin. ‘Ook zijn er patiënten die zich groot houden of zeggen: nait soezen, kop d’r veur! Maar als je kanker krijgt, kom je in een achtbaan van emoties terecht. Het kan goed zijn om die te uiten, maar niet iedereen kan dat even goed, Daar probeer ik dan bij te helpen.’
Jesmin vertelt over een jonge vrouw die kanker had en die te horen kreeg dat ze nog maar een paar maanden zou leven. ‘Ze was altijd heel gesloten tegenover de buitenwereld. Toen ik bij haar op de verpleegafdeling kwam, zei ze dat ze afscheidsbrieven voor haar kinderen wilde schrijven. Ik heb een schrijfblok voor haar gehaald en zei: kijk maar wanneer je inspiratie hebt. Ze wilde graag dat ik bij haar bleef. Ze begon meteen met schrijven en liet me de brieven lezen. Heel intiem en indrukwekkend. Prachtig dat het haar lukte haar emoties te delen.’
Ook na de operatie kunnen patiënten hulp van Jesmin krijgen. Zo kwam een man bij haar op het spreekuur die het allemaal te veel was geworden. Hij was net geopereerd, maar had ook een burn-out gehad en had last van oorsuizen. ‘Het lukt hem niet goed om zijn werk weer op te pakken en hij wilde zijn vrouw niet lastig vallen met zijn problemen’, vertelt Jesmin. ‘Ik vroeg hem wat hij leuk vindt om te doen. Waar hij energie van kreeg. Hij wandelde graag, maar meer kon hij niet bedenken. Hij had te veel zorgen aan zijn hoofd, kon zich niet goed ontspannen.’
Ze gaf hem het advies zijn problemen wel met zijn vrouw te delen en sprak af contact op te nemen met zijn huisarts en bedrijfsarts. ‘Toen we afscheid namen viel zijn oog op de foto aan de muur. Hij begon over de diepte in de foto en de goede belichting. Zijn ogen gingen helemaal stralen’, zegt Jesmin. ‘Bleek dat fotograferen vroeger zijn hobby was. Is het iets om weer te gaan doen?, vroeg ik. Hij twijfelde even want hij had geen goed fototoestel meer. Maar fotograferen met een mobiele telefoon kan ook. Hij maakte meteen plannen om de natuur in te gaan om mooie foto’s te maken.’
Medisch maatschappelijk werkers helpen ook met allerlei praktische zaken. ‘Dat kan gaan om iets kleins zoals het schrijfblok voor de patiënt die afscheidsbrieven wilde schrijven’, zegt Jesmin. ‘Maar ook het regelen van zaken met ziektekostenverzekeraars. Ik heb zelfs een keer snel een bruiloft georganiseerd. Dat was voor een patiënt die zou overlijden voordat zijn geplande huwelijk zou plaatsvinden. Ik heb geregeld dat de arts een verklaring schreef voor de Officier van Justitie want die moest toestemming geven voor het versnelde huwelijk. We konden de mooie oude bestuurskamer van het UMCG als trouwlocatie gebruiken en de Facilitaire Dienst zorgde voor hapjes en drankjes. Iedereen werkte mee en wilde iets extra’s te doen. Het stel heeft een week van het huwelijk kunnen genieten.’
Hoe is het voor Jesmin om zo veel te maken te hebben met patiënten die ernstig ziek zijn? ‘Je moet als hulpverlener afstand houden, maar ook mens blijven zodat je echt contact maakt met de patiënt. In de auto terug naar huis overdenk ik altijd de dag. Ik zie jonge mensen die komen te overlijden en ben daardoor erg in het hier en nu gaan leven. Ik geniet van het leven, ik pluk de dag.’