Actief eczeem kenmerkt zich door roodheid, zwelling, schilfering, met bultjes of blaasjes. Bij chronisch eczeem gaat het vooral om schilfering, een droge, soms verdikte huid en kloven. In vrijwel alle gevallen heeft de patiënt last van jeuk.
Er bestaan verschillende oorzaken voor eczeem, die terug te vinden zijn in de benaming van het soort eczeem. De meest voorkomende eczemen zijn:
- constitutioneel of atopisch eczeem, een eczeem dat in aanleg aanwezig is;
- allergisch contact eczeem, op basis van een allergie voor een bepaalde stof, zoals nikkel;
- irritatief contact eczeem, dat ontstaat door chronisch, veelvuldig contact met (zwak) irriterende stoffen, zoals water en zeep;
- een mengvorm van deze drie eczemen.
Hieronder kunt u lezen hoe de behandeling van eczeem verloopt en hoe de zorg voor eczeempatiënten georganiseerd is.
Consulten
Tijdens het eerste consult spreekt u met een dermatoloog of verpleegkundig specialist. Deze begint met het stellen van vragen over uw klachten. Uw huid wordt bekeken en op basis van de verkregen gegevens wordt een behandelplan opgesteld in overleg met u. Dit behandelplan kan bestaan uit de hieronder beschreven diagnostische onderzoeken en/of behandelingen. Tijdens een vervolgconsult wordt de uitkomst van eventuele onderzoeken met u besproken en wordt de behandeling geëvalueerd.
Onderzoek eczeem
Er zijn drie verschillende allergologische testen waarmee we onderzoeken of er sprake is van eczeem:
Plaktest
De plaktest geeft informatie over al dan geen aanwezigheid van een contactallergie. Er kan een algemene allergenenreeks geplakt worden of meer specifieke reeksen gericht op beroep of contactstof. Hierbij kunt u denken aan een rubberreeks. Voor een plaktest worden drie verschillende afspraken gemaakt.
Huidpriktest
De huidpriktest geeft informatie over de reactie van de huid op een allergeen dat in de lucht voorkomt, zoals pollen, huisstofmijt en dierschilfers. Voor een priktest wordt een aparte afspraak gemaakt.
Bloedonderzoek
Uit afgenomen bloed kan bepaald worden of het lichaam afweerstoffen heeft aangemaakt tegen allergenen die in de lucht of in voeding voorkomen. Bloedafname kan meestal aansluitend aan het polibezoek plaatsvinden. Ook kan het nodig zijn om huidschilfers of huidvocht af te nemen om een eventuele schimmel- of bacteriële infectie op het spoor te komen. De uitslag van het onderzoek naar schimmels kan meerdere weken in beslag nemen.
Behandeling van eczeem
Voor de behandeling van eczeem zijn verschillende mogelijkheden:
Zalfbehandeling
Bij volwassenen begint de behandeling van eczeem in principe met een zalfbehandeling. Eczeem bij kinderen wordt vrijwel uitsluitend lokaal behandeld met zalven. Een zalfbehandeling kan bestaan uit een basiszalf voor de dagelijkse verzorging van de (droge) huid en/ of een medicinale zalf voor de behandeling van het eczeem, zoals:
- Hormoonzalf, bijvoorbeeld triamcinolonzalf;
- Teerzalf;
- Protopic® en Elidel®.
Lichttherapie
Er zijn diverse vormen van lichttherapie: UVB, UVA en bad-PUVA. Voor alle behandelingen geldt dat u twee of drie keer per week naar het ziekenhuis komt om belicht te worden in de lichtkast.
De behandeling van eczeem begint in principe niet met lichttherapie, maar wordt toegepast indien het gebruik van zalven onvoldoende effect geeft.
Behandeling met tabletten
Soms is eczeem zo ernstig dat behandeling met zalven of lichttherapie onvoldoende effectief is. In die gevallen kan het eczeem tijdelijk met tabletten worden behandeld. Welke tabletten gebruikt moeten worden zal per patiënt verschillen.
Voorlichting
Voorlichting over eczeem vindt op de volgende manieren plaats:
- individuele voorlichting door de verpleegkundig specialist;
- een keer per maand op dinsdagavond, gestructureerde groepsvoorlichting over zalfbehandeling en omgaan met jeuk;
- twee keer per maand op maandagmiddag, gestructureerde groepsvoorlichting voor ouders van kinderen met eczeem over zalfbehandeling, omgaan met jeuk en de relatie eczeem en allergie.
Begeleiding
Eczeem is een chronische aandoening die aanpassingen vergt in het dagelijks leven. Om te leren omgaan met de vragen rondom de behandeling en de leefregels, kan een patiënt tijdelijk worden begeleid door een verpleegkundig specialist. Deze begeleiding krijgt in overleg met de patiënt gestalte en kan bestaan uit een aantal polikliniekbezoeken, telefonische contacten en/of e-mailcontact.
Voor vragen met over werk, financiën en scholing kan de arts of verpleegkundig specialist u verwijzen naar de medisch maatschappelijk werker.
Eczeem kan gepaard gaan met heftige jeuk. Jeuk leidt tot krabben en krabben leidt vaak tot een toename van het eczeem. Het beheersen van krabgedrag is moeilijk, maar niet onmogelijk. Een psycholoog kan u begeleiden via een krabbeheersingsprogramma. De arts of verpleegkundig specialist kan u naar de psycholoog verwijzen.
Dagbehandeling
Wanneer de poliklinische behandeling onvoldoende resultaat geeft, is dagbehandeling een mogelijkheid. Voor de dagbehandeling komt u enkele keren per week gedurende enkele uren naar het ziekenhuis. De behandeling wordt overgenomen door de verpleegkundige en kan bestaan uit een combinatie van enkele van de hierboven beschreven therapieën, zoals lichttherapie, zalfbehandelingen en een oliebad. Tijdens de periode van dagbehandeling vindt eenmalig een voorlichtend gesprek plaats over eczeem en behandeling en bestaat de mogelijkheid om diverse basiszalven uit te proberen.
Voordeel van dagbehandeling is dat de huid en de behandeling geregeld worden geëvalueerd en eventuele huidproblemen snel kunnen worden verholpen.
Opname
Als poliklinische behandeling en dagbehandeling niet tot het gewenste resultaat leiden en het eczeem moeilijk onder controle te krijgen is, dan behoort een opname tot de mogelijkheden. Tijdens de opname wordt de huid dagelijks beoordeeld en behandeld. De arts komt enkele keren per week langs. De opnameperiode wordt tevens gebruikt om extra voorlichting over eczeem te geven en (indien nodig) het krabbeheersingsprogramma te starten.
Kinderen met eczeem worden opgenomen in het Beatrix Kinderziekenhuis. De dermatoloog is de behandelaar en de zalfbehandeling wordt uitgevoerd door de verpleegkundigen van het Beatrix kinderziekenhuis.