Bij de ProtheseAcademie krijgen we regelmatig vragen over wondzorg bij prothesedragers. Hoewel we geen persoonlijk advies geven, kunnen we wel delen wat hierover algemeen bekend is. In augustus 2024 gaf Dr. Anton Johannesson, expert in beenprothesen, een webinar bij ISPO International over dit onderwerp. Hieronder lees je de belangrijkste punten uit deze webinar.

Oorzaken van wonden

Wondproblemen zijn een veelvoorkomend probleem bij prothesegebruikers en komen voor bij ongeveer 40% van de beenprothesegebruikers. De meest voorkomende problemen zijn zweren (ulcers), huidirritaties, cysten, eeltvorming en abnormale huidgroei. Een belangrijke oorzaak van wonden kan de volumeverandering van de stomp zijn, die zowel dagelijks als in de loop der jaren van vorm kan veranderen. Hierdoor past de aangemeten koker minder goed.

Ook andere factoren binnen de prothese kunnen bijdragen aan het ontstaan van wonden, zoals een slecht passende liner of koker, een verkeerde uitlijning, of scherpe randen van de koker. Een andere oorzaak van een wond kan het litteken van de amputatie zijn. De huid is daar minder elastische en de bloedcirculatie op deze plek is vaak verminderd. In combinatie met de (verkeerde) druk van de prothese kan dit leiden tot het ontstaan van wonden.

Risicogroepen

Sommige groepen lopen meer risico op wondproblemen. Ouderen en mensen met vaatproblemen hebben bijvoorbeeld vaker wondproblemen. Bij hen is de huid dunner, droger en minder elastisch, wat het risico op blaren en wonden vergroot. Wanneer men dan een prothese heeft die niet helemaal goed zit, kan er een wond ontstaan. Helaas genezen wonden bij ouderen en mensen met vaatproblemen vaak ook langzamer.

Onderzoek wijst daarnaast uit dat mensen met een donkere huidskleur vaker ernstigere wonden hebben. Dit komt doordat de eerste tekenen van huidirritatie minder zichtbaar zijn op een donkere huid, waardoor wonden zich vaak verder ontwikkelen voordat ze worden opgemerkt.

Aanpak bij wonden

Een wond kan, zoals hierboven beschreven, door verschillende redenen ontstaan. Daarom kan de behandeling van wonden lastig zijn. De behandeling vereist een multidisciplinaire aanpak. Dit betekent dat verschillende zorgverleners, zoals de revalidatiearts, orthopedisch technoloog en soms de fysiotherapeut, wondverpleegkundige en chirurg, samen moeten werken om de juiste behandeling te vinden. Als je als prothesegebruiker een wond hebt, is het belangrijk om samen met je revalidatieteam de oorzaak te achterhalen en je prothese aan te passen waar nodig.

Ondanks de aanwezigheid van een wond is het vaak mogelijk om je prothese te blijven gebruiken. Het is zelfs aan te raden om in beweging te blijven, omdat dit de doorbloeding verbetert en daardoor het genezingsproces versnelt. Daarnaast kunnen bepaalde technieken, zoals vacuümophanging, helpen om de druk gelijkmatig over de stomp te verdelen, wat de genezing kan bevorderen.

Er zijn ook andere factoren die van invloed zijn op de wondgenezing. Goede voeding speelt een rol, evenals het gebruik van medicijnen en het juiste soort wondverband. Bovendien geldt dat hoe lager de amputatie is uitgevoerd, hoe groter de kans op problemen met wondgenezing. De reden hiervoor is dat de doorbloeding onderin het been vaak slechter is. Het is belangrijk om al deze factoren in overweging te nemen voor een succesvol herstel.

Heeft deze informatie je geholpen?