Onderzoekers van het UMCG gaan vijf grote
internationale onderzoeksprojecten leiden. Het gaat om onderzoeken op
verschillende vakgebieden: van de verdere ontwikkeling van protonentherapie tot
het op celniveau leren begrijpen hoe sommige ziektes ontstaan. Ieder project
heeft een EU-subsidie van ongeveer 4 miljoen euro gekregen, waarvan een flink
deel in het UMCG besteed zal worden.
Dat het UMCG maar liefst vijf subsidies heeft binnengehaald is een ongekende
prestatie, zegt UMCG-decaan Marian Joëls. ‘In totaal zijn er in Europa 32
subsidies op het gebied van Life Sciences toegekend. Vijf hiervan worden
gecoördineerd door het UMCG. Hiermee hebben we meer projecten binnengehaald dan
welk Europees land ook, buiten Nederland. Een groot compliment voor onze
onderzoekers en voor onze Grant Support Hub, die alle aanvragen heeft
ondersteund.’
Een overzicht van de onderzoeksprojecten die het UMCG gaat leiden:
Verdere ontwikkeling protonentherapie
Bij bestraling met protonen kunnen radiotherapeuten heel precies bepalen
waar de energie van de protonen afgegeven moet worden. Zo zorgen ze ervoor dat
er minder gezond weefsel wordt bestraald. Onder leiding van UMCG-onderzoeker
Antje Knopf gaat een internationaal samenwerkingsproject onderzoeken hoe ze de
protonenbehandeling dagelijks kunnen monitoren. Uiteindelijk is het doel om
realtime beelden beschikbaar te hebben, zodat de behandelaars zien wat ze doen,
de bestralingsplek kunnen bijstellen en om zodoende nog nauwkeuriger te kunnen
bestralen. Meer over dit onderzoek is te vinden op KennisInZicht.
Hoe ontstaan aandoeningen als diabetes
en hart- en vaatziekten?
Hoe ontstaan aandoeningen als hart- en vaatziekten, leververvetting en diabetes
type 2? Een netwerk van blaasjes in onze lichaamscellen (het endo-lysosomale
netwerk) speelt een belangrijke rol bij deze metabool syndroom gerelateerde
aandoeningen. Er is sprake van metabool syndroom als er naast overwicht ook
sprake is van een van de volgende klachten: een hoge bloeddruk, verhoogde
bloedsuikers of te veel bloedvetten (zoals triglyceride). Het metabool syndroom
verhoogt het risico op bovengenoemde aandoeningen. Onder leiding van
UMCG-onderzoeker Bart van de Sluis wordt een trainingsprogramma opgezet om
verder onderzoek te doen naar de aansturing van het endo-lysosomale netwerk,
zodat we uiteindelijk de onderliggende aandoeningen beter kunnen behandelen.
Betere tests voor mensen met visuele
beperking
Om de maatschappelijke participatie van mensen met een visuele beperking te
bevorderen is het essentieel om een goed beeld van hun visuele functioneren te
hebben. Conventionele oogheelkundige tests (bijvoorbeeld voor het gezichtsveld)
kunnen de ernst van een defect vaststellen, maar geven veelal geen uitsluitsel
over wat iemand nog kan doen met zijn of haar zien. In het onderzoek onder
leiding van UMCG-hoogleraar Oogheelkunde en Visuele Neurowetenschappen Frans
Cornelissen werken tien instituten uit vijf verschillende landen samen om
nieuwe onderzoekers op te leiden die nauwkeurige en intuïtieve tests zullen
gaan ontwikkelen. Deze gaan ze toepassen in de oogheelkunde, de
kinderoncologie, de visuele revalidatie en bij het testen van paralympische
sporters.
Medisch onbegrepen lichamelijke klachten
Veel mensen hebben last van meerdere lichamelijke klachten die medisch
onbegrepen zijn. Deze zogenaamde functionele stoornissen komen voor in alle
vakgebieden. Denk aan fibromyalgie of prikkelbare darm syndroom. De ernst hiervan en het verlies van kwaliteit van
leven zijn vergelijkbaar met klachten door bekende chronische ziektes.
Functionele stoornissen gaan bovendien gepaard met hoge medische kosten en hoge
kosten door ziekteverzuim. UMCG-hoogleraar Psychosomatiek Judith
Rosmalen leidt een interdisciplinair onderzoeksproject dat de
mechanismes van deze stoornissen in kaart brengt, de diagnose en behandeling
verbetert en het stigma hierover vermindert.
Effect van revalidatietherapie
optimaliseren
Mensen die een beroerte hebben gehad of kinderen met bewegingsstoornissen
krijgen revalidatietherapie om hun motorisch gedrag te verbeteren. Onder
leiding van UMCG-bewegingswetenschapper Raoul Bongers wordt onderzocht hoe we
het effect van deze revalidatietherapie kunnen vergroten. Dit doen de
onderzoekers door te kijken naar de niet-lineaire interacties tussen hersenen,
spieren en gewrichten, informatie uit de omgeving en het sociale aspect in het
ontstaan van motorisch gedrag. Bijzondere aandacht gaat er uit naar het leren
van nieuw gedrag en het vertalen van deze kennis naar de praktijk van de
motorische revalidatie.
Over de EU-subsidie
De vijf projecten hebben een subsidie gekregen vanuit de zogenaamde Marie
Skłodowska-Curie Actions (MSCA) van de Europese Commissie. In totaal gaat het
om 530 miljoen euro voor 147 onderzoeksprojecten. Belangrijk onderdeel van alle
onderzoeken is het opzetten van een trainingsnetwerk om een nieuwe generatie
onderzoekers op te leiden. Kijk voor meer informatie op https://ec.europa.eu/research/mariecurieactions/news/ITN-2020-call-results